– Zbog rasta spoljnog duga RS, opštine dobijaju sve manje novca od PDV-a
– Ćosić: Potrebna preraspodjela između opština ili povećanje izdvajanja
– Mićić: Ne odlučujemo o tim kreditima, pa ih ne trebamo ni vraćati
BANJALUKA, Iako prihodi od indirektnih poreza u BiH konstantno rastu, to povećanje se ne primjeti u budžetima opština i gradova Republike Srpske, naprotiv, dobijaju sve manje novca jer sve veći iznos odlazi na otplatu spoljnog duga RS, pokazala je analiza poslovnog portala CAPITAL.ba.
Podaci Uprave za indirektno oporezivanje (UIO) BiH pokazuju da je RS prošle godine dobila 1,5 milijardi ili čak 93 miliona KM više indirektnih poreza nego 2015.
Međutim povećanje prihoda se istopilo sa rastom otplate ino zaduživanja.
Za vraćanje spoljnog duga Republika Srpska je prošle godine bila prisiljena izdvojiti 52 miliona KM više nego 2015. godine, tako da je umjesto dodatnih 93 miliona za raspodjelu ostalim nivoima vlasti ostalo tek 41,7 miliona KM više.
To je pad od čak 13 miliona KM u odnosu na 2015. godinu kada je nakon vraćanja duga RS ostajalo dodatnih 55 miliona KM.
Trend pada je nastavljen i ove godine. Srpska je u prvih sedam mjeseci dobila 687 miliona KM, odnosno 14 miliona KM manje u odnosu na isti prošlogodišnji period, jer je za vraćanje ino duga otišlo 172 miliona KM ili čak 44 miliona KM više nego za sedam mjeseci lani.
Posljedica je da su opštine i gradovi, kojima pripada 24 odsto prihoda od PDV-a, dobile znatno manje novca nego što su u svojim budžetima planirale na osnovu projektovanog rasta prihoda od indirektnih poreza.
Za građane to konkretno znači da će ostati uskraćeni za bolje puteva, vodosnabdijevanje i druge javne usluge u svojim mjestima, jer su vlasti opština i gradova već prisiljeni odustajati od planiranih ili započetih projekata.
Sljedeće godine opštinama još manje novca
Predsjednik Saveza opština i gradova RS i načelnik opštine Istočno Novo Sarajevo Ljubiša Ćosić ističe da će budžet RS, kada je u pitanju otplata duga biti pod najvećim pritiskom u ovoj i idućoj godini, jer u tom periodu na naplatu stiže najveći dio kredita. Upravo zbog toga se, kako kaže, jedan dio prihoda od PDV-a smanjuje i lokalnim zajednicama koje su zadnje u lancu ove raspodjele.
„Mi imamo 24 odsto prihoda od PDV-a, ali nakon otplate duga. Ovdje možda i nije problem sama masa, mi bi mogli da funkcionišemo i sa sadašnjim iznosom koji dobijamo, ukoliko bi uspjeli da dogovorimo da se između lokalnih zajednica izvrši određena preraspodjela, odnosno da one koje imaju više pomognu siromašnijim. Imamo opština kojima je zadnjim utvrđivanjem koeficijanata 2014., značajno umanjen iznos po osnovu PDV-a i one gotovo ne mogu da funkcionišu. Nadam se da ćemo u Savezu opština i gradova do kraja ove godine uspjeti da nađemo čarobnu formulu kojom ćemo se između sebe dogovoriti o raspodjeli“, rekao je Ćosić i dodao da su trenutno najugroženije opštine zbog pada prihoda od PDV-a Donji Žabar i Pelagićevo.
On je istakao da postoji i druga varijanta koja bi ujedno bila i najbolja, a to je da Vlada RS poveća iznos koji pripada opštinama po ovom osnovu. Međutim, ni sam ne vjeruje u tu mogućnost, jer novca nema.
„Povećanje od deset miliona KM za lokalne zajednice praktično bi značilo rješenje problema za 15 ili 20 najugroženijih malih lokalnih zajednica, jer svakoj od njih nedostaje od 500.000 do milion KM na godišnjem nivou. Opštini Istočno Novo Sarajevo konstantno padaju prihodi po ovom osnovu. Imamo 1,5 miliona KM prihoda od PDV-a, a sa samo dodatnih pola miliona mogli bismo savršeno funkcionisati“, kazao je on.
Bijeljina traži novu raspodjelu
Prihodi od indirektnih poreza u budžetu Grada Banjaluka u prvih sedam mjeseci ove godine manji su za dva odsto u odnosu na plan, a isto toliko su manji i u odnosu na ostvarenje u istom periodu prošle godine.
“Indirektni porezi doznačeni od UIO u prvih sedam mjeseci ove godine iznosili su 23,2 miliona KM, dok su u istom periodu 2016. godine iznosili 23,7 miliona KM što je za dva odsto više u odnosu na 2017“, rekla je za CAPITAL vršilac dužnosti načelnika Odjeljenja za finansije Grada Banjaluka Božana Šljivar.
Gradonačelnik Bijeljine Mićo Mićić rekao je za CAPITAL da se prihodi lokalnih zajednica od PDV-a smanjuju jer rastu rate za otplatu kredita i institucija BiH.
„Nama su i ove godine za desetak odsto manji prihodi od PDV-a i oni se smanjuju iz godine u godinu. Svake godine se povećavaju ukupni prihodi, a lokalne zajednice dobijaju manje. Osnovni razlog je taj što rastu rate za otplatu kredita“, kazao je Mićić i dodao da je najteža situacija u malim opštinama kojima su i nakon popisa stanovništva smanjeni koeficijenti po kojima se vrši raspodjela prihoda od PDV-a.
Kazao je da su neznatno povećana izdvajanja za izrazito nerazvijene opštine, ali da to još nije dovoljno. Prema njegovim riječima, Vlada bi trebalo ili da poveća postotak od PDV-a koji ide opštinama sa sadašnjih 24 odsto na 26 odsto ili da zadrži sadašnjih 24 odsto, ali da se taj procenat računa na ukupan iznos PDV-a koji Vlada dobije, dakle prije vraćanja dugova.
„Teško je to sada promijeniti, pogotovo zbog toga što se Vlada zadužuje, a dug se vraća i našim novcem, iako mi o tome niti odlučujemo niti to zaduženje ima veze sa lokalnim zajednicama. Trebalo da se od onog iznosa koji pripada budžetima entiteta vraćaju krediti, a nama da daju naših 24 odsto iz ukupne mase“, naglasio je Mićić.
Gradonačelnik Prijedora Milenko Đaković kratko je rekao da su i kod njih ovi prihodi u blagom padu.
Problema sa manjkom prihoda od PDV-a ima i opština Teslić, a njen načelnik Milan Miličević kaže je najrazumnije objašnjenje činjenica da rastu rate kredita na nivou RS i BiH.
Ova opština u prvih sedam mjeseci ima za 103.000 KM manje prihode od PDV-a u odnosu na isti prošlogodišnji period. Ovi prihodi u ukupnom budžetu opštine Teslić učstvuju sa 55 odsto.
„To jeste veliki problem za sve opštine, jer i one imaju svoja kreditna zaduženja. Kod nas to vjerovatno nije toliko izraženo kao u nekim drugim opštinama koje su zaduženije“, kazao je Miličević.
Načelnik opštine Kostajnica Drago Bundalo takođe kaže da dok ukupni prihodi od PDV-a rastu opštine dobijaju sve manje, upravo zbog toga što rastu rate spoljnog duga.
„To je apsurd i zbog toga je neophodno što prije mijenjati zakon“, rekao je on.
Poseban problem RS, ali i opštine mogli bi da imaju u idućoj godini kada će Srpskoj za otplatu dugova trebati rekordnih 920 miliona maraka.
CAPITAL: Marina Čigoja
