LISABON, Portugalska Socijaldemokratska stranka, ubjedljivom pobjedom nad Socijalistima, dobila je mandat da sprovede program štednje.
Taj program od Lisabona zahtjevaju evropski partneri i Međunarodni monetarni fond u zamjenu za obećani finansijski paket od 78 milijardi evra.
Time bi trebalo da se završi period političke nestabilnosti koji je počeo padom socijalističke vlade u martu i doveo do toga da Portugal postane treća država u evrozoni koja je tražila finansijsku pomoć poslije Grčke i Irske.
Nova vlada će se od prvog dana suočiti sa posljedicama decenije slabog privrednog rasta tokom koje je država pozajmljvala više nego što je mogla da otplati, a stopa nezaposlenosti dostigla 12,6 odsto. Stručnjaci inače ocjenjuju da Portugal i pored opsežnog paketa pomoći još nije sasvim izbjegao opasnost od finansijskog kolapsa.
Stroge mjere za smanjenje duga će prema predviđanjima ekonomista dovesti do recesije i pada životnog standarda, ali stranke koje podržavaju napore da se zemlja postavi na zdrave finansijske osnove su uprkos tome osvojile oko 80 odsto glasova na jučerašnjim izborima.
Socijaldemokratska stranka (PSD) je osvojila 40,6 odsto glasova odnosno 105 od 230 mjesta u parlamentu naspram Socijalističke stranke premijera Žozea Sokrateša koja je dobila 28,5 odsto glasova i 73 mjesta u parlamentu.
Očekuje se da će vladu formirati lider Socijaldemorkrata Pedro Pasos Koeljo koji je obećao da će “učiniti sve što je u njegovoj moći da prevaziđe teškoće sa kojima smo suočeni i obezbjedi da Portugal ne bude finansijski teret” za Evropu. On je takođe obećao da će povratiti povjerenje na tržištu i Portugalcima “dati nadu”.
Socijaldemokrate nemaju apsolutnu većinu u parlamentu ali će vjerovatno tražiti podršku od manje, konzervativne Narodne partije (PP) koja je osvojila 24 mjesta u parlamentu. To će im omogućiti da donose zakone i mjere koje žele mada će za neke od najavljenih mjera mogle biti potrebne ustavne promjene.
Opozicija je ove izbore i željela kako bi dobila jasan mandat da poveća poreze, smanji plate i socijalna davanja, i uvede dugoročne ekonomske reforme koje će poslodavcima omogućiti da lakše zapošljavaju i otpuštaju radnike, čemu se protive partije ljevice.
Nova vlada će, kako se procjenjuje, morati da sprovede više od 200 novih mjera u naredne dvije godine, da smanji potrošnju i reformiše socijalni i ekonomski sektor u skladu sa uslovima kreditora. U isto vrijeme ona mora da nađe načina da ubrza prtivredni rast, kako bi, dugoročno, mogla da otplati dugove. Bilo kakav znak da se Portugal ne pridržava uslova pod kojima je dobio finansijski paket pomoći od partnera u EU i Međunarodnog monetarnog fonda mogao bi podstaći novu krizu u Evropi, gdje su bogatije zemlje već umorne od rješavanja finansijskih teškoća u evrozoni. Tanjug