BEOGRAD, Građevinari u Srbiji ocjenjuju da destimulativna poreska politika i siva ekonomija predstavljaju velike prepreke za razvoj tog sektora u Srbiji.
Teško stanje građevinske industrije Srbije je posljedica decenijskih problema sistemske prirode, među kojima su destimulativna poreska politika i siva ekonomija, izjavio je Tanjugu bivši predsjednik Grupacije za viskogradnju u Privrednoj komori Srbije i privrednik Goran Dugandžija.
Pored toga što država nije imala jasnu privrednu strategiju, Srbija se, kako je rekao Dugandžija, predugo ponašala prema građevinarstvu “maćehinski”, često uskraćujući ekonomsku i pravnu sigurnost toj važnoj grani privrede.
Destimulativna poreska politika je stvarala previsok nivo sive ekonomije i rada na crno, vjerovatno veći od 50 odsto u toj industriji koja je naročito osjetljiva zbog velike nelojalne konkurencije.
“Tako je nelojalna konkurencija dampingom, ubijajući cijenu gradnje, poništila akulumativni karakter građevinarstva kao privredne djelatnosti”, kazao je Dugandžija, dodajući da zato treba urediti tržište donošenjem novog zakona o gradnji i licenciranjem pravnih lica.
Na pitanje kako se dogodilo da je tako veliko učešće sive ekonomije u građevinarstvu, Dugandžija je odgovorio da su “zajednički imenitelj tog problema za građevinarstvo i ukupnu privredu – preveliki nameti na rad”.
Dugandžija smatra da je Ministarstvo privrede Srbije dobro markiralo problem visokih dažbina na zarade, ali da je pristup tom problemu bio nedogovarajući.
“U makroekonomiji je odavno poznata posljedična veza budžetskih priliva od visine poreza, a njenu najveću popularizaciju je sedamdesetih godina prošlog vijeka napravio američki profesor Artur Lafer, kada je jednom prilikom predstavnicima administracije SAD na salveti u restoranu nacrtao parabolu koja povezuje budžetski prihod sa porezom u zavisnosti od visine poreske stope”, kazao je Dugandžija.
On je naveo da je mladi Lafer kasnije odigrao ključnu ulogu u Reganovom programu pokretanja privrede i rasta zapošljavanja u SAD osamdesetih godina, ali i drugih zemalja.
Prema njegovim riječima, kod nas su zarade opterećene 63 odsto, a vjerovatno postoji neki znatno niži procenat od 35 do 45 koji bi jednako punio budžet mobilizacijom crnog tržišta radne snage, odnosno proširenjem oporezovane baze rada i bruto društvenog proizvoda.
Makroekonomska praksa je potvrdila Laferovu zakonitost, a u SAD je prije njene upotrijebe u doba Reganove administracije bila uspješno primijenjena u dva navrata 1918. i 1964. godine.
U Evropi je prvi put primijenjena u Irskoj, kada je devedesetih godina nastalo Irsko privredno čudo, s nevjerovatnim privrednim rastom, a zatim su je primjenjivale evropske ekonomije, sve do Letonije koja je bila pred potpunim kolapsom.
Ta zemlja je smanjenjem poreza za kratko vrijeme postigla nagli privredni rast, po stopi od oko osam odsto.
Komentarišući izmjene Zakona o radu u Srbiji , Dugandžija je rekao da postojeći zakon izgleda otprilike ovako – “ne možeš me toliko malo platiti, koliko mogu malo da radim”, zbog čega je neodrživ.
Dugandžija je, povodom ukidanja subvencija za stambene kredite u 2014, kazao da to nije dobar potez, pošto su one imale dobre rezultate, što potvrđuju rezultati u periodu od 2011. do 2013.
U Beogradu je, zahvaljujući subvencijama, izgrađeno oko 5.320 stanova, dodao je on, ističući da je to zaista dalo daha mnogim građevinskim firmama Srbije i industriji građevinskog materijala i to za oko 70 odsto firmi, koje bi bez tog posla možda već u 2011. ili 2012. bile u bankrotu.
Tako je u 2011. godini u Beogradu ukupno izgrađeno 6.416 stanova, a u 2012. – 8.096 stanova.
Kao posljedica tog velikog kontigenta stanova, usljed subvencionisanja stanova na tržištu, i dalji je u toku trend pada cijene kvadrata, naveo je Dugandžija.
“Zato su neophodne subvencije da se preživi do većih investicija za novi početak. Dovoljno je da odgovarajućim mjerama države građevinarstvo ojača kod kuće – pa na svjetsku utakmicu”, poručio je Dugandžija. Tanjug
