PEKING, Kineske monetarne vlasti su počele “hlađenje” pregrijane i druge po snazi svjetske privrede.
Prva mjera je ekspresno povlačenje iz finansijskog sistema sredstava u vrijednosti oko osam milijardi dolara, ističe vodeći ekonomista danske Sakso banke, Stin Jakobsen.
On tvrdi da je riješio jednu od važnih “zagonetki” Narodne banke Kine (NBK) koja je, reagujući na sve ozbiljnije znakove bankarske krize u zemlji poslije Lunarne nove godine, “izvukla” iz finansijskog sektora milijarde dolara, pomoću kratkoročnih repo transakcija sa hartijama od vrijednosti.
“NBK je konačno odlučila da dopusti kontrolisanu finansijsku krizu u zemlji “, kaže Jakobsen koji je na tu mogućnost upozoravao još prije tri sedmice kada su ekonomisti počeli da nagađaju kakve će poteze preduzimati kineska centrobanka za smirenje isuviše ekspanzivnog domaćeg kreditnog tržišta.
Analitičari u Pekingu, na koje se pozivaju strane novinske agencije, smatraju da su i januarski podaci o pretjeranoj kreditnoj aktivnosti bili indikator koji je ukazivao da će NBK, u cilju izbjegavanja veće bankarske krize ili recesivne situacije u privredi, preduzeti vrlo brzo praktične mjere kako bi se ta opasnost izbjegla.
Upravnik švajcarskog hedž fonda, Feliks Culauf, takođe smatra da su kineske vlasti odlučile da je bolje sada “preživjeti neveliku krizu, nego kroz godinu ili dvije suočiti sa ozbiljnom stagnacijom i recesijom”. Culauf objašnjava da su Kina i neke druge brzo rastuće ekonomije “dobro iskoristile”, tokom proteklih nekoliko decenija, rastuće deficite u spoljnoj trgovini i tekućem bilansu SAD.
“Tada su brzo rastuće ekonomije dobile mogućnost da izgrade jaku izvozno usmjerenu privredu. Ali, sada SAD imaju sve bolje pokazatelje u tekućem bilansu, prije svega na račun znatno većeg korišćenja unutrašnjih rezervi”, tvrdi Culauf, uz napomenu da Amerika više nije najveći svjetski kupac.
Visoki devizni prilivi od izvoza uticali su da kineska i valute još nekih zemalja sa ekspanzivnim privredama znatno ojačaju i ta neravnoteža je izazvala mnogobrojne valutne intervencije, uz istovremeni rast likvidnosti i stvaranje “mjehura” na tržištu stambenih kredita, a potom i veliku finansijsku krizu u SAD i širom svijeta.
Sada je, prema riječima eksperata, potrebno da se zaustavi pretjerano kreditiranje u zemljama “ranjive osmorke” (SAD, Japan, Velika Britanija, Francuska, Njemačka, Kanada, Italija i Rusija), ali i Kini.
“U toku je igra ‘povratak ka prosjeku’, ali bi ona mogla skupo da košta u vidu naglog pada rasta globalne privrede i povećanog rizika od deflacije”, upozorava Culauf.
Da to upozorenje i te kako ima osnova potvrđuje i činjenica da se američka privreda, uprkos seriji optimističkih izjava zvaničnika u Vašingtonu, još uvijek sporo oporavlja od teške krize, sa stopama rasta koje se kreću svega oko dva odsto na godišnjem nivou.
U vodećim zemljama evrozone, koje su članice “osmorke”, situacija je još lošija, dok je Rusija lani takođe ušla u grupu ekonomija sa vrlo “tankim” privrednim rastom, a ove godine situacija se, kako priznaju i vladini zvaničnici u Moskvi, dodatno pogoršala.
Kineska privreda, koja je u toku protekle decenije bilježila u prosjeku privredni rast nešto veći od 10 odsto godišnje, sada je takođe u stagnantnoj fazi, a funkcioneri u Pekingu ipak vjeruju da u 2014. ekonomska ekspanzija u najmnogoljudnijoj zemlji svijeta neće biti manja od 7,5 odsto. Tanjug
