BANJALUKA/SARAJEVO, Nekoliko imena iz BiH povezanih s aferom “Panamski papiri” procurilo je u javnost, ali i dalje se, prema priznanju novinara koji su procesuirali podatke, ne zna kojim su se poslovima ti ljudi bavili i u kojoj mjeri tu posla ima za istražne organe.
Naime, kako nam je istakla Miranda Patrucić, novinarka i članica Međunarodnog konzorcijuma istraživačkih novinara (ICIJ) zadužena za procesuiranje podataka koji se odnose na BiH, iz podataka koje su dobili ne vide se konkretni ugovori koje su pomenuta lica eventualno sklapala, niti poslovi kojima su se konkretno bavili.
Patrucićeva je dio tima koji je objavio pet imena iz BiH, od kojih su najzvučnija imena Nedima Uzunovića, direktora “Bosnalijeka”, i Amela Kovačevića, bivšeg ambasadora BiH u Kini.
Što se tiče Uzunovića, Patrucićeva nam je objasnila da je on 2009. godine osnovao kompaniju “Sereta Investment Ltd”, koja ima poslovnicu u Sarajevu, u vrijeme dok je bio direktor Predstavništva “Bosnalijeka” za Rusiju, koja im je tada bila najprofitabilnije tržište.
“Revizori su utvrdili niz spornih transakcija kad je bio menadžer Predstavništva”, rekla je ona.
Prema objavljenim podacima, vidljivo je da je “Sereta Investment” povezana s firmom u Rusiji “Unitrust Corporate Services”, s adresom u Moskvi.
Uzunović nam je juče putem svoje sekretarice poručio da ništa nije radio u suprotnosti sa zakonom i pojasnio da su ga pojedini mediji automatski, bez provjere činjenica koje su objavljivali, stavili u kontekst kršenja zakona samom činjenicom da je posjedovao ofšor kompaniju.
Takođe, demantovao je da je “Bosnalijek” imao bilo kakve veze s pomenutom ofšor kompanijom. U svojoj izjavi, pak, Uzunović nije demantovao da je ta kompanija radila u Moskvi u vrijeme dok je on bio direktor Predstavništva “Bosnalijeka” za Rusiju, što je činjenica koja zaslužuje dodatna pojašnjenja.
Kovačević je u Samoi osnovao kompaniju “Green Energy Group Ltd”, koja je preko njega povezana s jednim stanom u Londonu na adresi Harley Street. Prema podacima iz “Panamskih papira”, s ofšor zonom u Samoi bio je povezan preko dvije fiktivne firme, s tim da je u jednoj bio dioničar, a u drugoj označen kao korisnik.
Iz Kabineta Kovačevića, koji je na čelu Odjeljenja za potrošačke kredite jedne od najvećih banaka u BiH, čije ime nećemo navoditi jer nismo našli dokaze koji bi ukazivali na bilo kakvu povezanost same banke s Kovačevićevim ofšor kompanijama, su nam objasnili da je Kovačević veoma zauzet i da u ovom trenutku nije u mogućnosti davati informacije.
Prema izjavama koje je dao za druge medije, rekao je da su mu poslovi u Kini donijeli samo gubitke i da ni na koji način nije radio ništa nezakonito.
Patrucićeva je objasnila da je Kovačević bio konsultant za poslove iz oblasti energetike u BiH, ali je dodala da “Panamski papiri” ne objašnjavaju kojim konkretno poslovima su se obojica bavila.
“Mi ne znamo šta su te firme radile, ali svakako zaslužuje objašnjenje zašto su obojica imali potrebe da osnivaju firmu u ofšor zoni jer su time dobili apsolutnu anonimnost i niko ne bi mogao saznati da su oni vlasnici da nije došlo do ovoga. Drugo, ako ste direktor firme čijim se dionicama trguje na berzi, onda ste obavezni da prijavite ako imate privatnu firmu da biste izbjegli sukob interesa”, rekla je ona.
Na listi je i Edin Smajić, koji je takođe povezan s energetskim poslovima, a kako se indirektno može procijeniti iz dokumentacije, u Kinu je putovao s Kovačevićem.
Više podataka o njemu nismo uspjeli dobiti, osim što smo dobili potvrdu da se ne radi o gradonačelniku Vogošće, koji se isto zove. Smajić je na Sejšelima imao ofšor kompaniju “Eastern Energy Consulting”, povezanu s firmom osnovanom u jednoj sobi u kineskom gradu Šangčengu.
Iz BiH na listi “Panamskih papira” je i nekadašnji fudbaler Edin Zeković.
Uz ove podatke, objavljene su i informacije o ofšor kompanijama povezanim s “Aluminom” iz Zvornika, ali, koliko smo uspjeli utvrditi, radi se o sličnim podacima koji su već ranije bili objavljivani. Podsjećamo da su pokrenute i istrage u RS u vezi s eventualnim mahinacijama i pranjem novca u vezi s “Birčem”, ali zvaničnih rezultata još nema.
Patrucićeva nam je rekla da ICIJ nastavlja s objavljivanjem podataka i da se uskoro može očekivati još imena fizičkih i pravnih lica iz ili povezanih s BiH.
Dodala je da raspolažu i internom prepiskom i dokumentacijom koju su lica slala kompanijama u ofšor zonama koje su otvarale firme i račune za lica u BiH, te da se u tim prepiskama nalazi još imena, ali da ti podaci neće biti objavljivani sve dok se ne utvrdi konkretna veza.
Srbija i Hrvatska takođe u “Panamskim papirima”
Za razliku od BiH, u Srbiji je otkriveno mnogo više zvučnijih imena povezanih s ofšor kompanijama, među kojima su i Vuk Hamović, poznati trgovac električnom energijom, Srđan Šaper, nekadašnji član grupe “Idoli” koji se sada bavi marketinškim poslovima, Milan Popović, “kralj bakra”, Miodrag Kostić, Vojin Lazarević i mnogi drugi.
U Hrvatskoj se mediji nisu detaljnije bavili imenima lica koja su procurila u javnost u vezi s “Panamskim papirima”. Istakli su samo da se radi o 38 imena i 17 adresa, te da Ministarstvo finansija te zemlje analizira podatke.
Od navedenih imena, jedino ime koje nam se učinilo poznato je Davorin Tepeš, jedan od visokih funkcionera HDZ-a. On je, međutim, juče pojedinim hrvatskim medijima izjavio da se vjerovatno radi o drugoj osobi s istim imenom, te je istakao da je već podnio tužbe protiv medija koji su prije dvije godine njega dovodili u vezu s ofšor kompanijama. Nezavisne.com
