BEOGRAD, Srbija sve više grca pod teretom svojih dugova i, očito, ne može da pokrije rastući minus na svom tekućem računu.
Prema podacima NBS, država nije bila u stanju da krajem prvog tromjesečja ove godine popuni svoj deficit, jer je izgubila više stranog kapitala, nego što je dobila. Iz zemlje je izašlo 371,6 miliona stranih direktnih investicija.
Devize su iznijeli strani ulagači “Telekoma” koji su otkupili akcije, i to 380 miliona evra, dok je još jedan mobilni operater povukao dio kapitala u iznosu od 122,7 miliona evra. S druge strane, u Srbiju je ušlo samo 75,8 miliona evra iz inostranstva, i to od vrijednosnih hartija, što je kada se uporedi sa prošlom godinom manje za gotovo 6,5 puta. Novac u Srbiju ulazi samo zaduživanjem. Tako je povučen kredit Evropske ivesticione banke od 97,2 miliona evra, a preduzeća su povećala svoje obaveze prema inokreditorima u iznosu od 126 miliona evra, dok su banke vratile 149,7 miliona evra zajma, a država 92 miliona evra.
– Došlo je do pada investicija privatnog sektora za oko 1,6 odsto, a što je negativno uticalo na kretanje bruto društvenog proizvoda – navodi NBS. – Ove godine se očekuje privredni rast od 0,5 odsto. Procjenjujemo da će pad ekonomske aktivnosti s početka godine biti nadoknađen oporavkom proizvodnje u crnoj metalurgiji i automobilskoj industriji.
Prognoze za ovu godinu Evropske banke za obnovu i razvoj su, pak, drugačije. Naime, ova investiciona banka smatra da će Srbija ući u recesiju, sa negativnim privrednim rastom od 0,1 odsto, što je najniži nivo u regionu jugoistočne Evrope. Kao glavne razloge za ovo stručnjaci EBRD navode prelivanje krize uz evrozone, visoku inflaciju i obustavljanje aranžmana sa MMF.
– “Osvježena” predviđanja Evropske banke za obnovu i razvoj su bliža našoj realnoj ekonomskoj situaciji – smatra Ivan Nikolić, ekonomista. – Investicija je sve manje, a pokretanje proizvodnje u “Fijatu” na koju država računa realna je tek početkom sljedeće godine. Takođe je malo vjerovatno da će država uspjeti brzo da nađe kupca za smederevsku “Željezaru”. Više ne možemo da se zadužujemo, da bismo pokrivali minus koji je odraz niske konkuretnosti ekonomije. Sve to ukazuje da je potreban ozbiljan zaokret i u fiskalnoj i monetarnoj sferi, koju bi trebalo da sprovede nova vlada.
Država troši
“Mršav” priliv kapitala od početka godine uticao je kako navodi Narodna banka Srbije i na slabljenje kursa. Država je nastavila da troši novac sa računa centralne banke i time doprinijela održavanju visokog stepena dinarske likvidnosti i povećanoj tražnji deviza.
– Otkup efektivnog stranog novca manji je za trećinu u odnosu na posljednja tri mjeseca prošle godine, dijelom zbog smanjenog priliva doznaka iz inostranstva – navode u NBS.
– Iz mjeseca u mjesec je padao dnevni promet na deviznom tržištu.
Cijena odlaganja
– Dinar plaća cijenu nevođenja ekonomske i finansijske politike – konstatuje za “Novosti” privrednik Toplica Spasojević.
– Niko ne brine o ekonomiji zemlje i to, naravno, utiče na povjerenje u lokalnu valutu. Sigurno je da ima i određenih političkih faktora koji utiču na slabljenje dinara, jer svi znamo kakvi su kapaciteti Vlade u odlasku. Pored toga, ozbiljne su i obaveze koju privreda i banke imaju prema inokreditorima, pa i njihov pojačan interes za kupovinu evra utiče na aktuelnu sliku na deviznom tržištu. Novosti
