ISTOČNO SARAJEVO, Unija udruženja poslodavaca Republike Srpske /UUPRS/ organizovala je danas u Istočnom Sarajevu predstavljanje istraživanja “Neformalna ekonomija u Republici Srpskoj – uzroci i preporuke”, pri čemu je akcenat stavljen na uočene probleme visokog oporezivanja rada i nefleksibilnih uslova radnog zakonodavstva.
“U suštini ovo su dva alata sa kojima ćemo nastupati u budućim pregovorima sa Vladom i Sindikatom Republike Srpske”, rekao je novinarima direktor UUPRS-a Saša Aćić.
Prema njegovim riječima, naredno istraživanje tražiće odgovor na pitanja u vezi sa obimom neformalne ekonomije u Srpskoj.
On je pojasnio da se u evropskim i svjetskim zemljama šteta od sive ekonomije procjenjuje na pet do 10 odsto BDP-a, dok procjene za BiH govore da se ti procenti kreću od 20 do 30 odsto BDP-a, mada još ne postoji kvalitetan naučni pristup koji bi potvrdio te prognoze.
Direktor Centra za istraživanja i studije GEA iz Banjaluke Marko Martić rekao je novinarima da je ovo istraživanje urađeno u okviru projekta “Neformalna ekonomija u BiH”, koji UUPRS realizuje uz pomoć Međunarodne organizacije rada.
“Ovo istraživanje za cilj nije imalo da procijeni obim neformalne ekonomije u Republici Srpskoj, nego da prepozna njene ključne pokretače i da poslodavcima ponudi platformu za pregovarački alat sa socijalnim partnerima za njeno smanjenje”, rekao je Martić.
Prema njegovim riječima, ako se govori o pojavnim oblicima sive ekonomije, tu su dva ključna problema – rad na crno i neprijavljivanje rada, odnosno isplaćivanje minimalne plate, te sakrivanje ili neprijavljivanje prometa.
Direktor “Centrotransa” Istočno Sarajevo Momčilo Sladoje ukazao je na problem u vezi sa legalnim i ilegalnim tokovima u oblasti saobraćaja i veza, što je posljedica i neadekvatnih zakonskih rješenja.
On smatra da “poslodavci ponekad treba da štite državu od institucija koje često znaju da budu inertne i nezainteresovane za određene probleme u društvu”.
“Mi u saobraćaju imamo podatke da je gotovo polovina ukupnog prihoda u sivoj ekonomiji, i to je nešto što smo mi predstavili Vladi i ponudili mjere za prevazilaženje takvog stanja”, rekao je Sladoje.
Direktor njemačkog GOP-a u BiH Ranko Markuš smatra da je ključni problem u Republici Srpskoj, kao i u BiH “nizak poreski moral”.
“Bez obzira koliki su porezi, uvijek će postojati poslodavci koji će pokušavati da izbjegnu plaćanje i najnižih poreskih stopa”, konstatovao je Markuš.
On je upozorio da je u BiH evidentan pad poreskog morala, ne samo kod privatnih poslodavaca, nego i kod institucija države, s obzirom da smo suočeni sa enormnim porastom broja ugovora o djelu kojima se pokušavaju zaobići određeni propisi.
Prema njegovim riječima, država u ovom slučaju treba da bude stroga i pravedna, i da brani poslovni ambijent, bez bilo kakvih privilegija za bilo koga.
Markuš ističe da su aktivne mjere koje provodi Zavod za zapošljavanje Republike Srpske dobar put za vraćanje ljudi iz sive zone u legalne tokove na tržištu rada.
Tokom prezentacije rečeno je da pomenuto istraživanje u okviru navedenog projekta ima za cilj da pomogne Uniji da identifikuje najvažnije uzroke neformalne ekonomije u Srpskoj i da razvije skup kvalitetnih i sprovodivih preporuka za adresiranje ovog značajnog problema.
Primarno istraživanje realizovala je UUPRS kroz organizaciju četiri fokus grupe i sprovođenje ankete, dok je sekundarno istraživanje realizovao GEA – Centar za istraživanja i studije.
Predstavljanju ovog istraživanja prisustvovali su najviši predstavnici lokalnih zajednica, institucija i organizacija, kao i članice UUPRS-a. Srna
