BEOGRAD, Nakon što je Narodna banka Srbije nedavno smanjila referentnu kamatu sa osam na 7,5 odsto, stvoreni su uslovi i za dalje smanjenje kamata na dinarske kredite u Srbiji, izjavio je danas predsjednik Savjeta guvernera Narodne banke Srbije prof. Nebojša Savić.
“Pad kamata na dinarske kredite je upravo ono što se već neko vrijeme dešava na tržištu”, rekao je Savić u izjavi Tanjugu.
Nivo na kojem je referentna kamata danas, dodaje on, prilagođen je cjelini ekonomske politike koja se vodi u Srbiji, a da bi mogla i dalje da pada, potrebna je podrška fiskalne politike.
U mjeri u kojoj država bude uspješno sprovodila reformu javnih finansija, precizirao je on, u toj mjeri će i kamatna centralne banke moći da ide i niže sa trenutnih 7,5 odsto. Kako je kazao, efektivna referentna kamatna stopa sada je oko 5 odsto.
“Monetarna politika reaguje na dešavanja na tržištu i referentna stopa je već duži period na silaznoj putanji. Ona je snižena sa 10 odsto krajem 2013. na sadašnjih 7,5 odsto kako je obarana stopa inflacije. A tempo kojim bi mogla dalje da pada zavisiće primarno od efekata fiskalne konsolidacije i strukturnih reformi”, rekao je Savić.
Odgovarajući na pitanje šta bi se dogodilo kada bi centralna banka poslušala neke ekonomiste koji tvrde da bi referentnu kamatu trebalo drastično spustiti budući da je, primjera radi, ona u Češkoj 0,05 odsto, on kaže:
“Ovdje se moraju uzimati u obzir dvije stvari. Prvo, da u Srbiji imamo dvovalutni sistem i da bi svaki višak dinara koji bi se pojavio pritiskao rast tražnje na deviznom tržištu. Drugo, efekti mjera monetarne politike imaju odgođeno dejstvo od ostalih mjera ekonomske politike, pa je zato potrebno prvo da se mjerama fiskalne konslodacije ostvare održivi rezultati. Zato monetarna politika mora biti odmjerena i istrajna uvažavajući sve elemente aktuelnih privrednih kretanja u zemlji i okruženju”.
Govoreći o inflaciji, Savić je rekao da, ukoliko je visoka, “inflacija je opasna bolest koja dovodi do prelivanja dohodaka”, te se ne slaže sa zagovornicima ideje da je niska inflacija loša.
“Podsjetio bih na gorka iskustva kroz koje smo prošli sa dvije hiperinglacije u posljednjim decenijama i teškom mukom ostvarenom stabilizacijom inflacije na niskom nivou od septembra 2013. Visoka inflacija nikome nije donijela korist osim uskom krugu onih koji se uz nju bogate. Srbija treba da inflaciju uvede u okvire ciljanog koridora tokom 2015. i da sprovodi monetarnu strategiju ciljanja inflacije”, smatra Savić.
On se osvrnuo na trend u svijetu gdje je prihvaćeno da bi inflacija trebalo da se kreće oko dva odsto, dok je sada cilj Srbije dva puta viši – 4 odsto.
“Srbija u ovom periodu ima ciljanu inflaciju od 4 plus minus 1,5 odsto zbog potrebe da se otklanjaju postojeći cjenovni dispariteti. Kako oni budu otklanjani i kada za to dođe vrijeme otvoriće se i pitanje da li treba smanjivati ciljani nivo na niži nivo, ali tek kada za to dođe vrijeme”, zaključio je Savić.
Monetarna pozicija Srbije u ovom trenutku je takva da se inflacija kreće oko jedan odsto, a inflaciona očekivanja su u narednih 12 mjeseci – oko četiri odsto.
“Prema anketi Blumberga inflaciona očekivanja finansijskog sektora za sljedećih dvanaest mjeseci u Srbiji su na nivou od 4 odsto, a Ipsosa i Ninamedije, koje uključuju i privredu, su na sličnim nivoima. To je jaka indikacija da se u Srbiji percepira da će inflacija u narednih godinu dana biti u granicama cilja i zato NBS vodi opreznu politiku, oprezno prilagođavajući i svoju referentnu kamatu onome što će se desiti u narednom periodu”, objašnjava on.
Prema njegovim riječima, inflaciona očekivanja su u ovom trenutku takva da bi trebalo da se, uz korekciju cijena električne energije, inflacija uskoro vratiti u okvire koridora.
“Na sadašnji nivo inflacije koji je ispod donje granice koridora ključan uticaj su imala dva faktora. Prvo, jak deflacioni pritisak iz međunarodnog okruženja vezan za pad svjetskih cijena nafte i drugo, pad cijena primarnih poljoprivrednih proizvoda”, objasnio je sagovornik Tanjuga.
Kada je riječ o kursu, Savić podsjeća da je osnovni zadatak centralne banke da obezbijedi što manje oscilacije na dnevnom nivou – što i radi.
“Kurs dinara se formira na tržištu uz intervencije NBS koja ne cilja kurs već teži da ublaži prekomjerne kratkoročne oscilacije kursa. Te intervencije ne utiču na njegova tržišna kretanja”, objašnjava on.
U okviru tih kratkoročnih oscilacija NBS, podsjeća on, od druge polovine 2012. interveniše i prilikom prekomjernog jačanja dinara, što do tada NBS nije radila, i prilikom prekomjernog slabljenja dinara.
“Na ovaj način je sužen raspon kratkoročnih oscilacija i svim učesnicima na tržištu, privredi i stanovništvu, stvoreni stabilniji uslovi. Što se tiče srednjoročnih kretanja kursa ona zavise prije svega od konkurentnosti i produktivnosti naše privrede i uspješnosti u sprovođenju strukturnih reformi”, rekao je Savić. Tanjug
