BANJALUKA, Ukupan iznos potraživanja po osnovu aplikacija koje je do sada BiH dostavio Evropski sud za ljudska prava u Strazburu, a u vezi sa kojima još nije donesena odluka, je 4,19 miliona maraka.
Rekla je to u intervjuu “Glasu Srpske” zastupnik Savjeta ministara BiH pred Evropskim sudom za ljudska prava Monika Mijić.
– Do sada je na osnovu presuda koje je donio Evropski sud za ljudska prava, oštećenima u BiH isplaćeno oko 3,11 miliona maraka – istakla je Mijićeva.
Koliko su puta prošle godine stanovnici tužili BiH za kršenje svojih prava Evropskom sudu za ljudska prava u Strazburu i na osnovu čega su najčešće pokretani ti procesi?
MIJIĆ: Tokom prve polovine godine Sud je zaprimio 380 aplikacija protiv BiH, a podatke o tome koliko je novih predmeta zaprimljeno u drugoj polovini godine dobićemo od Suda polovinom januara. Postupci koji se vode protiv BiH se u najvećoj mjeri odnose na staru deviznu štednju, odnosno štednju u filijalama Ljubljanske banke i Investbanke u BiH, neizvršenje presuda domaćih sudova, pravo na imovinu, nestale osobe, protjerivanje stranaca, dužinu postupka pred domaćim tijelima, zakonitost pritvaranja neuračunljivih počinilaca krivičnih djela, te pravo na pravično suđenje.
Koliki je iznos odštete koju podnosioci tužbi traže?
MIJIĆ: Ukupan iznos potraživanja po osnovu aplikacija koje su dostavljene BiH od strane Evropskog suda za ljudska prava u Strazburu, a u vezi sa kojima još nije donesena odluka, je 4,19 miliona maraka.
Koliko je BiH do sada po osnovu izvršenja presuda Evropskog suda za ljudska prava isplatila odštete?
MIJIĆ: Do sada je na osnovu presuda donesenih od strane Evropskog suda za ljudska prava oštećenima isplaćeno oko 3,11 miliona maraka.
Sud je poslije donošenja pilot presude u “predmetu Suljagić protiv BiH” početkom 2010. godine odbacio oko 1.250 aplikacija koje se tiču stare devizne štednje. Da li je sličnih slučajeva bilo u drugoj polovini 2010. godine?
MIJIĆ: U vezi sa starom deviznom štednjom Sud je 14. novembra ove godine donio odluku u “predmetu Zadrić protiv BiH” kojom je aplikaciju brisao sa liste svojih slučajeva i u kojoj je odlučio da zatvori proceduru pilot presude koja je primijenjena na aplikacije koje se odnose na staru deviznu štednju u “slučaju Suljagić protiv BiH”. Naime, Sud je u ovoj odluci konstatovao da je Komitet ministara Savjeta Evrope na sastanku održanom u septembru 2010. godine zaključio da su vlasti BiH preduzele sve mjere naložene pilot presudom u “slučaju Suljagić protiv BiH”. Stoga Sud smatra da dodatno razmatranje aplikacije u “slučaju Zadrić protiv BiH” nije više opravdano.
Koliko je predmeta trenutno u postupku rješavanja pred Sudom, a koliko ih je dostavljeno BiH na izvršenje?
MIJIĆ: Prema podacima Suda iz juna ove godine u toj instituciji se vodi oko 1.200 postupaka protiv BiH. Do sada je doneseno 14 presuda koje su trenutno u postupku izvršenja.
Koji predmet je finansijski najvredniji?
MIJIĆ: Jedan od finansijski značajnih jeste “predmet Momić i 122 druga protiv BiH”, a odnosi se na neizvršenje presuda kojima je dosuđena nadoknada ratne štete. U ovom predmetu 123 aplikanta traže izvršenje presuda domaćih sudova donesenih u njihovu korist i nadoknadu štete zbog povrede prava. Ukupno novčano potraživanje po ovim aplikacijama, odnosno potraživanje na ime glavnog duga po presudama koje se odnose na nadoknadu ratne štete je oko 2,48 miliona maraka.
Koliko je predmeta koje je Evropski sud dostavio BiH izvršeno u cijelosti, a koliko djelimično?
MIJIĆ: Do sada je protiv BiH doneseno 14 presuda, a sve su postale konačne i u procesu su izvršenja. Na osnovu svih 14 presuda u roku su izvršene individualne mjere koje se tiču aplikanata, na primjer isplata pravične nadoknade, obezbjeđenje donošenja odluke nadležnog suda u svrhu zakonitosti lišavanja slobode i slično. Međutim, kako gotovo sve presude protiv BiH otkrivaju postojanje strukturalnog problema, što znači da utvrđena povreda prava obuhvata ne samo aplikanta nego i veći broj drugih osoba u BiH, obaveza je BiH, odnosno entiteta, da preduzmu generalne mjere da se presuda izvrši u cijelosti.
Koje su to generalne mjere koje treba da se preduzmu i strukturalni problemi zbog kojih se presude ne izvršavaju u cijelosti?
MIJIĆ: Generalne mjere su izmjena zakona i drugih propisa, izmjena prakse domaćih tijela i slično, kako bi se utvrđena povreda prava otklonila u odnosu na sve osobe u sličnoj situaciji. Preduzimanje generalnih mjera je inače dugotrajan i kompleksan proces, te su stoga još uvijek sve presude u procesu izvršenja. Do sada nije bilo značajnijih primjedbi Komiteta ministara Savjeta Evrope kada je riječ o izvršenju presuda donesenih protiv BiH, osim kada je riječ o presudi “Sejdić i Finci” u vezi čijeg izvršenja je Komitet izrazio zabrinutost zbog nedostatka političkog konsenzusa o sadržaju ustavnih i zakonskih izmjena i dopuna potrebnih za izvršenje ove presude.
Devizna štednja
Koji su najspecifičniji oblici tužbi građana protiv BiH?
MIJIĆ: Većina postupaka koji se vode pred Evropskim sudom za ljudska prava protiv BiH su izuzetno kompleksni. Kao specifičan postupak za našu regiju izdvojila bih postupak za čiji ishod je zainteresovan veliki broj starih deviznih štediša u BiH, a to je predmet koji je pokrenut od strane tri državljanina BiH protiv BiH, Slovenije, Srbije, Hrvatske i Makedonije. To je slučaj u vezi sa nemogućnosti stanovnika da povrate svoju staru deviznu štednju položenu u filijalama Ljubljanske banke i Investbanke Beograd u BiH. U ovom postupku je potrebno odbraniti poziciju BiH, a dokazati odgovornost za povrat stare devizne štednje u odnosu na Sloveniju i Srbiju. Od ishoda ovog postupka zavisiće sudbina stare devizne štednje položene u filijalama Ljubljanske banke i Investbanke Beograd izvan teritorije Slovenije i Srbije. Glas Srpske
