BERLIN, Dvadeset i pet godina poslije pada Berlinskog zida, moć u Evropi je sada u rukama Njemačke, a ne u Briselu, Parizu ili Londonu.
Tekuća kriza u zoni evra samo pojačava takav stav, ocijenjuju analitičari.
“Dva puta smo pobijedili Nijemce i evo ih – ponovo dolaze”, rekla je britanska premijerka Margaret Tačer poslije pada Berlinskog zida 1989. godine, u strahu da bi ujedinjenje Njemačke dovelo do prevlasti te države u Evropi.
Njeno strahovanje obistinilo se 2012. godine u Atini, za vrijeme najgore krize u zoni evra. Njemačku kancelarku Angelu Merkel su Grci dočekali neprijateljski, s nacističkim slikama, smatrajući da je njen prijedlog o strogim mjerama štednje direktno “naređenje” iz Berlina.
“Prije pada Berlinskog zida, Njemačka je bila nekako u sjenci Evrope, sada je centar Evrope, u geografskom, privrednom i političkom smislu”, izjavio je Karel Lano, direktor Centra za evropske političke studije u Briselu.
Lano smatra da je Njemačka “jezgro i glavni pokretač” Evrope. “Tokom finansijske krize, Berlin je bio najvažnije mjesto u Evropi, a ne Brisel”, rekao je taj stručnjak za Frans pres.
Ujedinjena Njemačka je postala “gigant Evropske unije” (EU) sa više od 27 odsto proizvodnje u evrozoni. U ekonomskom smislu, Njemačka je pozvana, više od svih drugih evropskih partnera, da spase zemlje u ogromnim dugovima.
Strahujući da će njeni birači biti nezadovoljni, kancelarka Angela Merkel u početku je nerado koristila novac poreskih obveznika za fond namijenjen spasavanju evropske valute. Zbog toga je dobila nadimak “Gospođa Ne”.
Ona je na kraju popustila i obećala podršku Njemačke za uspostavljanje “finansijskog zida” koji će štititi ekonomski krhke zemlje. Angela Merkel je istovremeno preuzela vođstvo nad malom grupom zemalja, uglavnom u sjevernoj Evropi, od kojih je tražila stroži fiskalni nadzor i nepopularne mjere štednje.
Analitičari su istakli da trenutna snaga Njemačke proističe iz njenog nedavnog ekonomskog uspjeha, dok je početkom 2000-ih još smatrana “bolesnikom” Evrope.
“Moć Berlina vjerovatno je samo privremena”, rekao je, međutim, Lano, navodeći dugoročne privredne probleme u Njemačkoj, posebno pad stope nataliteta.
Prema njegovim riječima, i pored ekonomske slabosti Francuske, “francusko-njemački par” ponovo je postao tradicionalni “motor Evrope”, iako je takav par “neuravnotežen”.
Dok je ekonomska kriza u Evropi ojačala ulogu Njemačke, neki osuđuju želju Berlina da preuzme i vodeću ulogu na međunarodnoj sceni.
Njemačka se u spoljnoj politici smatra kao dominatna sila u Evropi. Angela Merkel je nekoliko puta razgovarala s ruskim predsjednikom Vladimirom Putinom od početka ukrajinske krize, odnosno mnogo više od bilo kojeg drugog evropskog lidera.
Međutim, unutar EU, Njemačka je kritikovana zbog svog “stidljivog” stava. Francuska je bila jedna od prvih zemalja koja se uključila u borbu protiv ekstremista iz Islamske države u Iraku i Siriji, dok je Njemačka svoj angažman ograničila na obuku kurdskih boraca.
“Njemačka je voljna da ima vodeću ulogu na svjetskoj sceni, ali je na taj način Evropa spriječena da to postane, jer je Njemačka vodeća sila u Evropi i može tome da se usprotivi”, zaključio je Karel Lano. Beta
