VALETA, Mnoge zemlje to rade, ali nijedna tako kao Malta. Tamo, naime, bogati stranci bez većih problema i čekanja mogu da kupe malteški pasoš. A na taj način i pristup Evropskoj uniji. Brisel nije nimalo oduševljen.
Na ostrvu Džersi (a gdje bi, ako ne u poreskoj oazi), nalazi se advokatska kancelarija preko koje svi oni koji su spremni da plate 650.000 evra i dugoročno investiraju na Malti, odmah i bez preseljenja na to sredozemno ostrvo, mogu da dobiju malteško državljanstvo. Time se potencijalnim kupcima otvaraju, kako to u svom reklamnom tekstu ističe kancelarija „Henli i partner“ (Henley and Partner), ne samo vrata 28 zemalja Evropske unije, već i ostatka svijeta, pa i SAD – za koje malteški državljani ne moraju da traže ulaznu vizu.
Pasoši u zamjenu za krpljenje budžeta
Državica Malta sa oko 400.000 stanovnika, tim projektom najavljenim još prošle godine, želi da popuni svoj hronično prazan budžet. Prema nekim informacijama malteška vlada namjerava da proda oko 1.800 pasoša čime bi se budžet napunio za oko milijardu evra. Ali otpor u Briselu raste. Ove sedmice ta tema našla se na dnevnom redu sjednice Evropskog parlamenta koji je Maltu, ali i sve ostale članice Unije, pozvao da po pitanju dodjeljivanja državljanstva „postupaju oprezno“.
Internet stranica kancelarije „Henli i partner“
Njemački konzervativni poslanik Manfred Veber uputio je apel građanima Malte: „Vaše državljanstvo je toliko dragocjeno. Malta je zemlja koja se decenijama borila za građanska prava. Vi možete da budete ponosni što se Maltežani i Evropljani i zato ukinite tu zakonsku praksu“, apelovao je Veber.
Njegova holandska koleginica iz redova socijaldemokrata Emine Bockurt bila je mnogo direktnija: „Da li zemlje-članice EU zaista žele da neki Rus koji svojim privatnim avionom doleti na Maltu, onako usput kupi pasoš Unije, dok se u isto vrijeme jadnicima koji se brodićima domognu Malte kaže da se okrenu i vrate odakle su došli?“, pita se Bockurt. Ona je ukazala i na aktuelnu raspravu o slobodi kretanja i nastanjivanja unutar Evropske unije, dok se istovremeno na sto stavlja pasoš sa istaknutom cijenom.
Državljanstvo u rukama zemalja-članica
Malteški ministar finansija Edvard Ćikluna još je u decembru pred Evropskim parlamentom morao da se brani zbog prakse prodaje državljanstva. On je tada uvjeravao poslanike da „neće biti navale“.
Ćikluna računa da će ponudu Malte da iskoristi „samo 20 do 50 osoba“. Malteški ministar finansija takođe je opovrgao navode da Malta tim novcem krpa rupe u budžetu. U svakom slučaju posrednička kancelarija „Henli i partner“, koja posjeduje ekskluzivna prava prodaje državljanstava očekuje dobar posao. Po državljanstvu bi trebalo da se naplaćuje 70.000 evra.
Premijer Malte Jozef Muskat
Socijaldemokratski premijer Malte Jozef Muskat ne razumije svo to uzbuđenje oko planova njegove zemlje i ukazuje na to da Malta nije jedina koja daje državljanstvo u zamjenu za novac. Činjenica je da i Velika Britanija, Portugalija, Vajar, Bugarska, Austrija i Belgija nude državljanstvo u zamjenu za investicije. No, za razliku od Malte, pravila u tim zemljama su strožija, rokovi duži, a državljanstvo je obično uslovljeno trajnim nastanjivanjem u dotičnoj zemlji. I svote koje treba investirati su mnogo više: od tri miliona na Kipru, do 10 u Austriji.
U Njemačkoj se preko prepreka za sticanje državljanstva poput one o najmanje osam godina legalnog boravka, preskaču samo u slučajevima da se radi o „vanrednom javnom interesu“, recimo kod vrhunskih sportista.
Ipak, uprkos brojnim upozorenjima iz Brisela, između ostalih i predsjednika Evropske komisije Žozea Manuela Baroza, Malta ne odustaje od najavljene prakse. Istovremeno, Komisija je još jednom potvrdila da je pravno potpuno nemoćna kada je u pitanju praksa dodijele državljanstva.
„Zemlje-članice imaju potpuni suverenitet kada je u pitanju politika dodjeljivanja državljanstva“, saopštila je Evropska komisija ove nedjelje. DW
