BANJALUKA, Republika Srpska ima izuzetan potencijal i agroekološke uslove za proizvodnju organske soje, čime će se znatno smanjiti i uvoz genetski modifikovane soje u BiH i nelojalna konkurencija domaćim proizvođačima, rečeno je na manifestaciji “Dani polja soje” u Banjaluci.
Direktor Poljoprivrednog instituta Vojislav Trkulja rekao je da je ova ustanova sa Asocijacijom “Dunav soja” kreirala mrežu ogleda na kojima se eksperimentiše sa različitim sortama, rokovima i gustinama sjetve, te različitim kombinacijama herbicida.
“Soja se u svijetu uzgaja na 111 miliona hektara i EU uvozi ogromne količine ove kulture. I BiH uvozi mnogo, jer je ona osnovna proteinska biljka, zbog čega smatramo da imamo velike šanse da povećamo površine na području Republike Srpske i da naši proizvođači ostvaruju visoke prinose i dobru ekonomsku korist”, naveo je Trkulja.
On je dodao da je na ogledu predstavljeno 11 različitih sorti, među kojima su domaće sorte Poljoprivrednog instituta Republike Srpske, ali i sorte Novosadskog instituta.
“Imaćemo i vaganje i rezultate, koje ćemo zvanično publikovati da bismo mogli dati pouzdan odgovor šta je to što preporučujemo našim proizvođačima, koji su veoma zainteresovani za proizvodnju soje i njihov interes je da dođu do što bolje tehnologije i postignu što veći prinos”, rekao je Trkulja.
Prema njegovim riječima, soja je izuzetno zahvalna i u plodoredu i ostavlja značajne količine azota u zemljištu, a Republika Srpska ima izuzetan potencijal i agroekološke uslove.
“S obzirom da sve količine koje se proizvedu imaju poznate kupce, smatramo da je ovo jedna izuzetna šansa a Poljoprivredni institut kao istraživačka ustanova je uz proizvođače”, rekao je Trkulja.
Pomoćnik ministra poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Republike Srpske Zoran Kovačević rekao je da je resorno ministarstvo sa predstavnicima Dunav projekta početkom godine dogovorilo određene mjere podrške, pri čemu je podsticajima obuhvaćena i proizvodnja soje.
“Ove godine planirali smo podršku od dodatnih 15 odsto prosječne tržišne cijene za soju koja je proizvedena u okviru ovog projekta, a svi proizvođači koji budu ušli u ovaj projekat imaju siguran plasman”, rekao je Kovačević.
On je dodao da će podrška proizvodnji soje i dalje ostati na snazi i izrazio očekivanje da će se u narednom periodu povećati broj proizvođača, a samim tim i zasijane površine pod sojom.
“Ovo je jedan dobar oblik prenošenja znanja i prilika da se svi upoznamo sa stanjem na terenu, imajući u vidu činjenicu da su ova i prošla proizvodna godina bile veoma teške”, rekao je Kovačević.
Pomoćnik ministra nauke i tehnologije Siniša Marčić izrazio je očekivanje da će se uz pomoć projekta “Dunav soja” razviti svijest o mogućnostima uzgajanja organske soje, koja predstavlja veliku proizvodnu šansu za Republiku Srpsku.
“Obzirom na to da se čak 97 odsto potreba u Evropi zadovoljava iz uvoza, najčešće iz Južne Amerike, odakle po pravilu dolazi genetski modifikovana soja, koja ne nailazi na dobar prijem, od ovoga se može napraviti jedna veoma korisna simbioza za cijelo društvo”, rekao je Marčić.
Pomoćnik direktora Instituta za ratarstvo i povrtarstvo Novi Sad Svetlana Balašević Tubić istakla je da ova ustanova podržava projekat “Dunav soja” kako bi zemlje podunavskog regiona proizvele dovoljnu količinu sirovine za njihovu prerađivačku industriju.
“Ovdje se nalaze sorte iz nulte i prve grupe zrenja, odnosno ‘Valjevka’ i ‘Galina’, koje su dosta raširene u Srbiji, ali i priznate van njenih granica, a ovdje očekujemo da će brzo zauzeti svoje mjesto, ne samo zato što su visokoprinosne, već i dosta adaptabilne, posebno za ovakve godine”, rekla je Tubićeva.
Ona je dodala da će svoje mjesto zauzeti i sorte “Sava” i “Viktorija” iz prve grupe zrenja, koje su dosta raširene i balansiranog sadržaja ulja i proteina, što je veoma važno za prerađivače.
“Institut 100 odsto proizvodi genetski nemodifikovanu soju, ne provodimo ni istraživanja kako ne bismo kontaminirali materijal, što će naći svoje mjesto, posebno kod prerađivača u Srbiji i BiH”, rekla je Tubićeva.
Šef Zavoda za industrijsko bilje Poljoprivrednog instituta Miloš Nožinić rekao je da soja na njihovom oglednom polju izgleda izvrsno iako je ovo ljeto bilo najtoplije u meteorološkoj istoriji Banjaluke.
“Riječ je o zemljištu koje može podnijeti sušu, u kojem ima dovoljna količina gline i u takvim uslovima može se dati solidan prinos i u sušnoj godini”, rekao je Nožinić.
On je dodao da se svake godine na Institutu proizvede oko 30 tona sjemenske soje i da je cilj da se proizvodnja poveća. “Trenutno u sjemenskoj proizvodnji imamo sortu ‘Sonja’ koja je izuzetno otporna, iako su temperature dostizale 40 stepeni i to više dana u nizu i iako je bio izuzetno jak napad grinja”, rekao je Nožinić.
Prema njegovim riječima, protekle su godine bile izuzetno teške za proizvodnju, ali izuzetno interesantne za istraživački rad, s obzirom da je utvrđeno koje su sorte otpornije prema suši i velikoj količini padavina.
Predstavnik Asocijacije “Dunav soja” za BiH Radomir Prodanović rekao je da Republika Srpska i BiH imaju ogromne potencijale za proizvodnju soje, koji su vrlo malo iskorišteni.
“U BiH postoji oko milion hektara obradivog zemljišta, od čega se obrađuje oko 550.000, a agroekološke uslove obezbjeđuje sigurno minimum 50 do 70 hiljada hektara zemljišta i to su uglavnom regioni uz rijeke Savu i Drinu”, rekao je Prodanović.
On je dodao da Evropa uvozi oko 35 miliona tona sojinog zrna i sačme, a BiH oko 80.000 tona, te da se iz vlastite proizvodnje zadovoljava oko 2,5 odsto evropskih potreba i oko šest odsto potreba BiH.
Prema njegovim riječima, uvoz genetski modifikovane soje u BiH se ne može spriječiti, ali se može drastično smanjiti ukoliko bi se iskoristili domaći kapaciteti.
Asocijaciju “Dunav soja” osnovali su 2012. godine u Beču proizvođači, prerađivači i drugi učesnici u lancu prehrane u kojoj učestvuje ova biljka, sa osnovnim ciljem povećanja obima proizvodnje genetički nemodifikovane soje i zadovoljenjem sve veće tražnje za njenim proteinima.
Manifestaciji “Dani polja soje” prisustvovali su i predstavnici Federalnog poljoprivrednog zavoda i Poljoprivrednog zavoda Unsko-sanskog kantona. Srna
