ZVORNIK, Menadžment “Birča”, jedine preostale Fabrike glinice na prostoru bivše Jugoslavije, nastoji da u najvećoj mogućoj mjeri smanji troškove poslovanja, kako bi se ublažio uticaj pada cijena i evidentno smanjene potražnje aluminijuma i glinice na svjetskom tržištu.
Fabrika glinice “Birač” suočava se sa ozbiljnim posljedicama širenja globalne ekonomske krize, koja strahovito potresa ovaj industrijski sektor, upozorava generalni direktor ove fabrike Virginijus Vajega.
“Negativni trend potražnje na svjetskom tržištu metala dodatno komplikuje ionako složenu finansijsku situaciju u fabrici”, rekao je Vajega u intervjuu Srni i naglasio da se u ovom kolektivu ulažu ogromni napori kako bi se održao kontinuitet proizvodnje i izmirivale obaveze prema dobavljačima i radnicima.
On je podsjetio da su proteklih dana svjetski analitičari upozoravali, a mediji prenosili, da se nagli pad globalne ekonomije izrazito negativno odrazio na svjetsko tržište metala.
Cijena aluminijuma od maja prošle godine sa 2.660 dolara po toni pala je na 2.000 dolara ili za 25 odsto, dok je cijena glinice “oborena” za 30 odsto.
Pad cijena primorao je velike proizvođač aluminijuma da drastično smanje kapacitete, a pojedine da u potpunosti obustave ili ugase proizvodnju. Američka firma “Alkoa”, vodeći svjetski proizvođač aluminijuma, provodi restrukturisanje u kojem će da smanji globalni kapacitet topljenja čak za 12 odsto, ili za 531 000 tona.
U sklopu tih planova “Alkoa” je već zatvorila fabriku u Tenesiju i ugasila dvije linije u Rokdejlu u Teksasu, te najavila smanjenje kapaciteta u svojim postrojenjima u Evropi.
U Italiji “Alkoa” gasi fabriku kapaciteta 150 000 tona, dok u Španiji privremeno zatvara dva pogona ukupnog kapaciteta 180 000 tona.
I drugi veliki proizvođači aluminijuma krenuli su istim putem. Grupacija “Alkan” ugasila je fabriku u Engleskoj kapaciteta 250 000 tona, dok je kompanija “”Zalko” zatvorila fabriku u Danskoj kapaciteta 230 00 tona, a planira da zatvori postrojenja u Holandiji.
Proizvođač aluminijuma “Alro” iz Rumunije ugasio je liniju kapaciteta 65 000 tona, a najavljuje i gašenje cjelokupne proizvodnje, čiji kapacitet iznosi 265 000 tona.
Dramatično stanje u kompanijama iz oblasti aluminijumske industrije dovelo je do toga da se u Evropi nagomila višak glinice u količini od 1,5 miliona tona, koja se nema kome prodati.
Sumorne prognoze stižu i iz BiH i regiona. Mostarski “Aluminij” je zbog pogoršanih uslova na tržištu metala, kao i mogućnosti poskupljenja električne energije, najavio smanjenje proizvodnje za 50 odsto i otpuštanje polovine radnika, dok će se u drugoj fazi možda razmatrati gašenje cjelokupne proizvodnje.
Aluminijski kombinat iz Podgorice je u veoma kritičnoj situaciji i u potpunoj neizvjesnosti za njegov dalji rad.
Imajući u vodu ovakvu situaciju na svjetskom tržištu, fabrika “Birač”, kao izvoznik proizvoda čije je formiranje cijena vezano za berzanske cijene proizvoda, našla se u kritičnom položaju zbog čega trpi
ogromne posljedice.
O teškoj ekonomskoj situaciji, koja vlada u svijetu, menadžment Fabrike glinice “Birač” detaljno je upoznao i predstavnike fabričkog Sindikata, u kome vide važnog partnera u procesu prevazilaženja ekonomskih teškoća.
Vajega je podsjetio da je od 1. januara ove godine uvedena četvorodnevna radna sedmica kako bi se donekle fabrika prilagodila trenutnoj situaciji. “Ova mjera, sa kojom su saglasni i predstavnici Sindikata, trebalo bi fabrici da smanji troškove poslovanja, što bi uz druge mjere štednje i ekonomičnosti, pomoglo da fabrika očuva proizvodnju i rad”, smatra Vajega.
On je dodao da tešku tržišnu situaciju dodatno usložnjava rast troškova osnovne proizvodnje u fabrici, na šta najviše utiče konstantno povećanje cijena ključnih energenata, kao i ulaznih sirovina.
Podsjetivši da je cijena zemnog gasa, koja je, poređenja radi, 1999. godine iznosila 190 dolara za hiljadu metara kubnih i da se u zadnjih nekoliko kvartala počela enormno da povećava, Vajega je pojasno da je u trećem kvartalu prošle godine za istu količinu gasa cijena iznosila 540 dolara, u zadnjem tromjesečju 2011. godine 592 dolara, da bi za prvi kvartal ove godine dostigla čak 623 dolara.
Pripremajući se za krizu i opasnosti od povećanja cijene zemnog gasa, fabrika “Birač” ranije je pokrenula projekat prelaska sa tečnog na čvrsto gorivo – ugalj, čime bi, ukoliko bi se realizovao ovaj projekat, uštedila tri miliona KM na mjesečnom nivou.
Rukovodilac projekta Milenko Nedić rekao je Srni da je u okviru preduzeća “Energolinija” započeta realizacija strateškog projekta vrijednog 25 miliona KM, za koji su dobijene sve ekološke dozvole i odobrenja za gradnju.
Nedić je podsjetio da je u pripremne aktivnosti ovog projekta već uloženo oko šest miliona KM vlastitih sredstava i naglasio da su neophodna i kreditna sredstva za njegovu potpunu realizaciju.
“Banke u BiH trenutno nemaju novca za investicije ovog projektnog obima, pa će preduzeće ‘Energolinija’, vjerovatno, opet aplicirati za kredit kod Investiciono razvojne banke Republike Srpske”, rekao je Nedić.
Ocijenivši da bi ovaj projekat mogao biti završen za šest mjeseci, jer je fabrika “Birač” dosta toga već uradila, Nedić je naglasio da je plaćena građevinska dozvola opštini Zvornik, demontirani kotlovi, te potpisani ugovori sa izvođačima građevinskih radova i dobavljačima savremene automatske opreme iz Njemačke.
“U slučaju izostanka kreditne podrške, stanje u ovoj fabrici postalo bi daleko složenije, što bi od aprila moglo da dovede u pitanje dalji proces proizvodnje ovog izuzetno značajnog kolektiva koji zapošljava oko hiljadu radnika, odnosno zapošljava svakog petog u privredi opštine Zvornik“, naglasio je Nedić. Srna
