BERLIN, Više od dvije decenije poslije ujedinjenja Njemačke – pet istočnih pokrajina, u kojima živi 15 odsto stanovništva, i dalje zaostaju za zapadnim dijelom zemlje, a ni obimna ulaganja nisu zaustavila iseljavanja ljudi, zbog čega pojedina područja izgledaju napušteno.
“Ljudi imaju previše problema da bi brinuli zbog krize evra”, kaže Mihael, četrdesetogodišnji radnik čeličane u gradu Ajzenhutenštat, istočno od Berlina, nedaleko od granice sa Poljskom.
Grad koji je nosio ime “Štalinštat” kada je podignut tokom pedesetih godina prošlog vijeka kao industrijski kompleks i “prvi socijalistički grad” u Njemačkoj Demokratskoj Republici /DDR/, promijenio je ime 1961. godine. Na svom vrhuncu imao je 50.000 stanovnika.
Kao u priči koja se ponovila širom istočne Njemačke, ujedinjenje je donijelo veliku nezaposlenost, pošto industrija kojom su upravljali komunisti nije mogla da se takmiči na slobodnom tržištu. Oko 40 odsto gradskog stanovništva odselilo je u zapadni dio, a veći dio stambenih objekata za radnike ostao je prazan.
U zemlji čiji konzervativni kancelar Angela Merkel posvećuje mnogo vremena razmišljanju o budućnosti i demografskim promjenama, područja na istoku koja su sve rjeđe naseljena ne osjećaju da su njihovi problemi dio političkog prioriteta, prenosi Rojters.
Uspjeh plana Merkelove o osvajanju trećeg mandata zavisi od toga da li će ona uspjeti da uvjeri građane da su evro i radna mjesta u Njemačkoj bezbjedni.
Stopa nezaposlenosti među stanovnicima istočnog dijela zemlje je daleko veća od državnog prosjeka 6,9 odsto, a njihovi prihodi su za petinu manji od prosjeka u zapadnom dijelu.
“Samo želimo da imamo razlog za nadu u budućnost”, kaže Mihael, radnik čeličane “EKO-štal”, koja je nekada imala 12.000 radnika, dok danas u njoj radi samo 2.700 ljudi.
Fabrika je u vlasništvu kompanije “Arselor mital”. Nekada je imala strateški značaj za evropski istočni blok i isporučivala je sirovine poput rude željeza. Ove zemlje danas su njeno glavno tržište, ali i konkurenti.
Mještani strahuju zbog toga što su oslonjeni samo na jednu industrijsku granu, zbog čega su osjetljivi na promjenu cijene materijala, naročito pod pritiskom automobilske industrije i konkurenata iz istočne Evrope i Azije.
“Proizvodnja neće trajati vječno zbog velike konkurencije iz Kine. Mladi jednostavno odlaze i idu tamo gdje ima posla”, kaže Suzan, mještanka koja nije željela da kaže svoje prezime.
Stopa nezaposlenosti od devet odsto u Ajzenhutenštatu niža je nego u mnogim drugim područjima istočnog Brandenburga, ali gradonačelnik Dagmar Pešl kaže da je ona statistički opala sa 20 odsto početkom devedesetih godina samo zato što su hiljade ljudi otišle iz ovog područja.
“Gradonačelnici u okolini Berlina moraju da brinu o tome kako da finansiraju nove škole, vrtiće i stambene objekte. Ovdje je obrnuto – mi moramo da zatvaramo vrtiće i rušimo zgrade. Već smo porušili 6.000 objekata”, kaže Pešl.
Socijaldemokratska partija i Ljevičarska stranka, nasljednik Komunističke partije GDR, i dalje se oslanjaju na istočni dio Njemačke, gdje dobijaju najveći dio svojih glasova.
Kristijan Eler, lokalni član Evropskog parlamenta iz redova Merkeline Hrišćansko-demokratske stranke /CDU/, smatra da je nedostatak entuzijazma za Evropu u ovom dijelu Njemačke rezultat ukorijenjenog izolacionizma iz vremena postojanja Berlinskog zida.
Pojedini političari smatraju da je mlaka podrška Evropskoj uniji na istoku zemlje rezultat ekonomskih okolnosti, pošto građani teže usvajaju donatorski mentalitet prema južnom dijelu Evrope, kada i sami imaju manje plate i primaju milijarde pomoći zahvaljujući porezu solidarnosti, koji je uveden 1991. godine.
