BEOGRAD, Za prva tri mjeseca ove godine, u prodavnicama, restoranima, na benzinskim pumpama i ostalim prodajnim mestima građani Srbije potrošili su ravno 48 milijardi dinara plaćajući karticama. Na ovom pazaru banke su bile “dobre” minimum 480 miliona dinara. Toliko iznosi najmanja provizija (jedan odsto) koliko banka zaračunava trgovcu za korišćenje njegovog POS terminala, odnosno uređaja za plaćanje karticama.
Ovu proviziju plaća trgovac banci svaki put kada robu naplati putem kartice. Što praktično znači da od robe koju proda za 1.000 dinara, u svoj pazar uračunava 10 dinara manje, odnosno 990 dinara. Zato je svakom trgovcu najmiliji keš. A potrošač će, u svakom slučaju, da izdvoji 1.000 dinara, na koji god način da plaća.
Plaćanje provizije za svaku transakciju putem kartice ipak utiče na ukupnu vrijednost kupljene robe, koju istina potrošač ne može direktno da vidi, ali osjeti na kraju svakog plaćenog računa. Jer pojedine trgovce, pogotovo u malim radnjama, i niska provizija prilično “pogađa” pa se višim cijenama štite od eventualnog gubitka. Ovo je još primjetnije za kartice kod kojih provizija ide i do 2,5 do tri odsto.
Iako trgovci u prodavnicama prehrambene robe tvrde da je keš dominantan oblik plaćanja robe, podaci govore da platne kartice postaju sve popularnije. Mada banke podstiču svoje klijente da u većoj mjeri koriste platne kartice, trgovci koji svojim mušterijama omogućavaju da robu plate karticama, tvrde da provizija koju banke njima zaračunavaju za servisiranje tako obavljenog platnog prometa, nisu stimulativne.
“Proviziju snosi prodavac i ona zavisi od vrste platne kartice, kao i prometa”, kaže Olivera Ćirković, pi-ar menadžer u trgovinskom lancu “Univereksport”.
Manje radnje i STR-ovi ne mogu da imaju uslove, kao veliki tergovinski lanci i to je jedan od razloga zašto vrlo često nemaju POS terminale ili primaju samo “dina” kartice (jer je tu provizija najmanja). Inače, po našem zakonu nisu svi obavezni da imaju POS terminale i mogućnost plaćanja platnim karticama.
Za razliku od kartica, kod plaćanja čekovima ni trgovci, ni banke ne zaračunavaju proviziju. Iz tog razloga bankari građanima koji kod njih imaju otvorene tekuće račune radije izdaju kartice, naročito kreditne, kod kojih se zaračunava i mjesečna kamata najčešće oko dva odsto. Uz proviziju od trgovaca, zarada bankara se samo uvećava. (Večernje Novosti)
