BANJALUKA, Evropski potrošači su sve više zainteresovani za hranu koja potiče od genetski nemodifikovanih zrna soje, kao i za proteinsku hranu od soje, što daje mogućnost proizvođačima iz Republike Srpske da imaju sigurno tržište za plasman ove kulture, rekao je savjetnik ministra poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Srpske Miljan Erbez.
Erbez je istakao da Evropa godišnje uveze oko 35 miliona tona soje iz južne i sjeverne Amerike, ali da evropski potrošači ne žele tu genetski modifikovanu soju.
On je rekao da su predstavnici austrijske Asocijacije “Dunav soja”, koji su pokrenuli projekat proizvodnje soje u dunavskom regionu, uvidjeli potencijale u Srpskoj, te da je cilj projekta proizvodnja soje koja nije genetski modifikovana stvaranje visoko vrijednih zaliha proteina za Evropu.
Erbez naglašava da projekat još nije zaživio u Srpskoj, ali da će ga Ministarstvo podržati ukoliko poljoprivredni proizvođači za njega budu zainteresovani.
On je rekao i da je od predstavnika Asocijacije na nedavnom sastanku u Banjaluci zahtijevano da se u tom slučaju soja iz Srpske plasira kao gotov proizvod, a ne kao sirovina.
Šef Zavoda za industrijsko bilje Poljoprivrednog instituta Srpske Miloš Nožinić kaže da projekat “Dunav soja”, o kojem će se poljoprivredni proizvođači u Republici Srpskoj upoznati u decembru, spada u značajnije projekte u oblasti industrijskog bilja na području Balkana, srednje i dijela istočne Evrope.
Prema njegovim riječima, uvoz industrijskog bilja u Srpskoj i BiH iznosi oko 300 miliona KM na godišnjem nivou, a sopstvenom proizvodnjom se ova situacija može ublažiti.
On je podsjetio da je BiH 80-ih godina prošlog vijeka proizvodila polovinu ukupne soje u Jugoslaviji, te da ima povoljne agroekološke uslove u peripanonskom dijelu za proizvodnju soje.
Nožinić dodaje da je na sastanku sa predstavnicima Asocijacije dogovoreno da se u Srpskoj aktivira Program unapređenja proizvodnje i prerade indiustrijskog bilja, koji Vlada Srpske treba da usvoji, a kojim bi se sistematski dale smjernice kakva treba biti podsticajna politika.
“Program je osnažen austrijskom inicijativom i mislim da će ga Vlada usvojiti, a cilj je da se u narednim godinama smanji uvoz industrijskog bilja u Srpskoj i BiH”, rekao je Nožinić.
On je naveo da se trenutno u Republici Srpskoj sije oko tri hiljade hektara soje, a da je Programom predviđeno da se sljedeće godine zasije sedam hiljada hektara što je, kako je rekao, realno ostvariti uz podsticajnu politiku i dobru organizaciju sjetve.
Nožinić je naglasio da treba raditi na edukaciji proizvođača za uljarice, ali i na nabavci što kvalitetnijeg repromaterijala, te napomenuo da u FBiH podsticaj za proizvodnju soje iznosi 500 maraka po hektaru.
Iz Ministarstva navode da daju premiju i za proizvodnju, doradu i promet sjemenske soje, čija se visina utvrđuje nakon obrade prispjelih zahtjeva u skladu sa iznosom koji je utvrđen u Planu korišćenja sredstava i iznosi do 15 odsto od prosječne tržišne cijene po jedinici proizvoda.
Prošle godine u Srpskoj soja je bila zasijana na površini od 2.592 hektara, sa prinosom od 1.677 kilograma po hektaru i sa ukupnom proizvodnjom od 4.347 tone. Odnos površina pod žitima i sojom je jedan hektar soje na 80 hektara žita.
Srbija trenutno ima oko 165.000 hektara pod sojom, gdje se proizvede oko 416 hiljada tona, odnosno oko 2,5 tona po hektaru, dok Hrvatska ima najveću prosječnu proizvodnju po hektaru – oko tri tone i ukupno proizvedenih oko 150 hiljada tona. Srna
