BARSELONA, Grčki scenario za spasavanje za Španiju nije moguć, s obzirom na to da EU za tako nešto jednostavno nema novca.
Zbog toga Španija, kao i uostalom cijela Evropa, mora da odustane od stroge štednje i usvoji plan na podsticaju ekonomskog rasta.
Kriza se brzo vratila u Evropu, a Španija je najveća prijetnja za jedinstvo zone evra, piše njujorška agencija Blumberg.
Investitori nisu uspjeli ni da prodiskutuju srećno izbavljenje Grčke (uz pomoć EU i Međunarodnog monetarnog fonda) iz teškog dužničkog kolapsa, koji je prijetio bankrotom, a isti problemi, kao što se i očekivalo, pojavili su se u Španiji, uz iste simptome u vidu pada svjetskih berzi i vrijednosti evropske valute.
Španija je jedna od malobrojnih zemalja koja nije uspjela da jeftinim kreditima Evropske centralne banke riješi svoje probleme. Španske banke su uzele novac, preuzevši neformalnu obavezu da otkupe vladine obveznice, ali prinosi dužničkih hartija nisu smanjeni, već su naprotiv od početka godine porasli za 21 odsto.
Prinosi istih obveznica Portugalu, koji takođe zabrinjava investitore, opali su za jedan odsto. Prinosi španskih obveznica su porasli na 5,81 odsto, najviši nivo od početka decembra, i prije podjele kredita ECB. Španija sredinom nedjelje, u srijedu, nije uspjela da proda obveznice za 3,5 milijardi evra, investitori su otkupili tek 2,59 milijardi evra duga.
Španski premijer Mariano Rahoi je priznao da je zemlja u teškom položaju, a MMF je pozvao njegovu vladu da sačini nov program štednje, priznajući da je stari neefikasan. Državni dug, prema vladinim procjenama, ove godine će da se poveća na 79,8 odsto bruto domaćeg proizvoda sa 68,5 odsto lani. U slučaju produbljivanja ekonomskog pada, dug će biti još veći.
Najteže je što za Španiju ne važe grčki recepti spasavanja. Dimenzije španske ekonomije sprečavaju evropske strukture i MMF da jednostavno kupe mir, pošto je Španija četvrta po veličini ekonomija EU.
Španija je najveća prijetnja za jedinstvo zone evra, piše Blumberg. Plan budžetske štednje nije uspio da povrati povjerenje investitora, koji su svoj stav pokazali u srijedu u vrijeme aukcije obveznica.
Povjerenje investitora gubi i cijela Evropska unija, tvrde eksperti agencije, pozivajući Evropljane da promjene ekonomski kurs dok još nije kasno.
Problem nije u tome što plan kresanja troškova nije dovoljno strog, naprotiv. Smanjenje budžetskih rashoda za nekoliko procenata BDP potkopava rast, što samo produbljuje budžetske i dužničke probleme.
U interesima ostalih evropskih zemalja je da se vladi u Madridu odobri sporije smanjenje deficita i usvajanje programa državnih podsticaja ekonomije. Ekonomski rast mora da se stimuliše u cijeloj EU, zbog čega bi Njemačka morala da ublaži svoju budžetsku politiku, a Evropska centralna banka zvanično da postane krajnji kreditor za sve ugrožene ekonomije, savjetuju njujorške agencija.
Španska “budžetska dijeta” je najsurovija od svih zemalja EU. Vlada planira da samo u ovoj godini smanji budžetski deficit sa 8,5 odsto BDP na 5,3 odsto. Ekonomija zemlje je pri tom u recesiji, a nezaposlenost od 23 odsto je najveća u evrozoni, dok je nezaposlenost među mladima 50 odsto. Struktura zapošljavanja se pri tom kreće nabolje. Dio stanovništva ima dugoročne ugovore o radu, i njima nezaposlenost praktično ne prijeti. Ostali nemaju šansu da dobiju stalan posao. Reforma tržišta rada nije moguća, vlada ne može da očekuje ni njeno sprovođenje kroz parlament. Zemlji i bez toga prijeti politička kriza: vlada koja radi tek tri mjeseca, već je uspjela da izgubi na regionalnim izborima. Tanjug
