BANJALUKA, Svaki stanovnik RS na kraju septembra ove godine u prosjeku je bio dužan 1.965 KM, a u odnosu na kraj 2013. dug je porastao za 115 maraka.
Prema podacima Agencije za bankarstvo RS, stanovništvo je na kraju septembra bankama, mikrokreditnim organizacijama i lizing kućama dugovalo 2,608 milijardi KM, dok je na kraju prošle godine ta suma iznosila 2,455 milijardi. Najveća kreditna zaduženost građana je kod banaka i iznosi 1.799 maraka. Na osnovu kredita podignutih u mikrokreditnim organizacijama svaki stanovnik Srpske dužan je 161, a poslovi sa lizing društvima povećali su dug za još pet maraka.
Član Udruženja ekonomista RS “SWOT” Aleksandar Ljuboja kaže da trend stalnog rasta zaduživanja nije dobar, posebno kada raste nezaposlenost i smanjuje se privredna aktivnost.
– Iako ovaj dug na prvi pogled ne izgleda veliki, njegovo konstantno povećanje ukazuje na to da se troši više nego što se zaradi. Iznos prosječnog duga stanovništva ne bi bio zabrinjavajući da se privredna aktivnost ne smanjuje, da se ne povećava broj nezaposlenih i da se zbog toga mogućnost servisiranja kredita u većoj mjeri ne dovodi u pitanje. Trebalo bi se raditi mnogo više na zapošljavanju i stvaranju nove vrijednosti pa bi i ovaj dug predstavljao manji teret – kazao je Ljuboja.
Dodao je da je u pogledu zaduženja u zemljama u okruženju situacija gora nego kod nas, ali da su kod njih mnogo bolje predispozicije rasta privrede.
– Mnogo veću zaduženost u tim zemljama prati i veća industrijska proizvodnja – kazao je Ljuboja.
Ekonomski analitičar Zoran Pavlović kaže da plata ne može da zadovolji potrebe građana RS i da oni zbog toga često posežu za zaduživanjem.
– Stambeni i potrošački krediti su najčešći razlozi zaduživanja. Sigurno je da ova teška situacija dovodi do toga da ljudi koji imaju novac štede, dok građani koji se zadužuju to rade iz nužde – naglasio je Pavlović i dodao da svako ko može da se ne zaduži sigurno to danas neće raditi.
Štednja
U izvještaju Agencije za bankarstvo navodi se da je štednja građana porasla na kraju septembra za deset odsto u odnosu na kraj prethodne godine i dostigla 1,853 milijarde KM.
– Od kraja 2008. kada je iznosila 773 miliona KM do kraja trećeg kvartala 2014. godine štednja je porasla za 140 odsto – navodi se u izvještaju.
Ljuboja kaže da se na štednji vidi psihološki momenat koji se javlja u vrijeme krize, kada se ljudi okreću štednji i smanjenju potrošnje zbog straha od budućnosti. Glas Srpske
