BIJELJINA, Depoziti građana u bankama u BiH su sigurni, bilo da su u devizama ili u domaćoj valuti, čak i u slučaju propasti evra, i građani ne treba da povlače svoj novac jer nema razloga za to – rekli su nadležni u entitetskim agencijama za bankarstvo te u komercijalnim bankama na ovom području.
“U najgorem slučaju, ako se i desi zamjena evra nekom drugom valutom, uspostaviće se novi odnos prema konvertibilnoj marci koji će pratiti trenutni odnos evra i konvertibilne marke, te se konverzija uvijek može uraditi. Na primjer, ukoliko se bogate evropske zemlje vrate nacionalnim valutama, konvertibilnost KM se ponovo može vezati za neku jaku evropsku valutu, najvjerovatnije za njemačku marku u paritetu jedan na prema jedan”, navode u Novoj banci.
Prema podacima Centralne banke BiH, na kraju septembra ukupni depoziti stanovništva kod komercijalnih banaka u BiH iznosili su 6,88 milijardi KM, od toga depoziti u evrima 4,10 milijardi KM ili 59,6 odsto.
U bankarskom sektoru u Republici Srpskoj štednja građana 30. septembra iznosila je 1.213.776.000 KM (bez tekućih računa građana), a mjesec dana kasnije 1.230.121.000 KM, zabilježivši stopu rasta od 1,3 odsto. Štednja u devizama sa stanjem na dan 30. septembar iznosila je 947.762.000 KM, a 31.oktobar 959.677.000 KM, sa stopom rasta od 1,3 odsto – kažu u Agenciji za bankarstvo RS.
Štedni ulozi građana u stranoj valuti, sa dominatnim učešćem evra, u bankama u Federaciji BiH zaključno sa 30. septembrom iznosili su 3,6 milijardi KM. Kod 15 banaka u FBiH koje su uključene u program osiguranog depozita, koji garantuje iznos do 35.000 KM, deponovano je 96,5 odsto ukupnih depozita i 98,4 odsto ukupne štednje, podaci su Federalne agencije za bankarstvo.
I u jednoj i u drugoj agenciji ističu da nemaju saznanja da su građani u međuvremenu povlačili štedne uloge u većoj mjeri. U Rajfajzen banci BiH, Novoj banci i Prokredit banci BiH tvrde da nije zabilježeno značajnije povlačenje depozita, niti konverzija štednje u evrima u neku drugu valutu, koji bi bili neuobičajeni za ovo doba godine.
U Rajfajzen banci kažu da je jedino primjetan povećan broj upita građana u vezi sa konverzijom evarskih štednih uloga u američki dolar i švajcarski franak, ali da je većina informativnog karaktera i da nije došlo do konverzije.
“Bankarski sektor u BiH je stabilan, likvidan i dobro kapitalizovan i kao takav spreman je da odgovori zahtjevima koje pred njega stavljaju sadašnja dešavanja… U skladu sa Zakonom o Centralnoj banci BiH, KM kao domaća valuta je fiksno vezana za evro (ranije za njemačku marku), te u potpunosti pokrivena deviznim rezervama kojima upravlja CB BiH, i građani BiH nemaju razloga za zabrinutost”, navode u agencijama za bankarstvo.
Takođe ističu da su preduzete “sve aktivnosti usmjerene na smanjenje uticaja globalne ekonomske krize na bankarski i ukupni ekonomski sistem FBiH i BiH”.
U Novoj banci kažu da ekonomska kriza koja je zadesila evrozonu nije uticala na nivo depozita, te da je od početka kampanje štednje, 15. septembra, do sada oročeno 40 miliona depozita, od čega 63 odsto u evrima, 34 odsto u KM, 2,1 odsto u švajcarskim francma i 0,6 odsto u ostalim valutama.
U ovoj banci ističu da nije registrovana pojačana pojava podizanja štednje, kao ni konverzija štednje u evrima u neku drugu valutu.
“To je na nivou uobičajenih konverzija koje su se dešavale i prije turbulencija koje su nastupile u evrozoni i stabilnost valutnog odnosa nije dovedena u pitanje”, tvrde u ovoj banci.
Nova banka, kako se navodi u njihovom dopisu, ne sugeriše povlačenje sredstava, jer je stabilna institucija sa dovoljnim iznosom rezervi da se zaštiti od velikih udara. I Nova banka je članica Agencije za osiguranje depozita, odnosno osigurava ukupne depozite klijenta do 35.000 KM.
“U najgorem slučaju, ako se i desi zamjena evra nekom drugom valutom, uspostaviće se novi odnos prema konvertibilnoj marci koji će pratiti trenutni odnos evra i konvertibilne marke, te se konverzija uvijek može uraditi. Na primjer, ukoliko se bogate evropske zemlje vrate nacionalnim valutama, konvertibilnost KM se ponovo može vezati za neku jaku evropsku valutu, najvjerovatnije za njemačku marku u paritetu jedan na prema jedan”. navode u Novoj banci.
Iznos ukupno oročenih depozita u Rajfajzen banci BiH sa 30. junom iznosio je oko milijardu i 324 miliona KM, od čega se milijardu i 80 miliona KM odnosi na oročenu štednju građana – fizičkih lica.
I u ovoj banci tvrde da nisu zabilježene značajne promjene u podizanju depozita u evrima, niti u bilo kojoj drugoj valuti, koje bi bile neuobičajene za ovaj period godine.
Takođe, u Rajfajzen banci ističu da nema potrebe za bilo kakvim podizanjem depozita s obzirom da je bankarski sistem u BiH stabilan i siguran.
“Jedino što je primjetno jeste blagi rast upita građana u vezi sa konverzijom evarskih štednih uloga u američki dolar i švajcarski franak, koji je uglavnom informativnog karaktera i većina upita nije rezultovala stvarnom konverzijom”, navode u Rajfajzen banci.
Klijenti takođe iskazuju interes u vezi sa trendom kretanja pojedinih svjetskih valuta, kao i o trenutnoj vrijednosti svjetskih valuta na međunarodnom finansijskom tržištu.
Prema mišljenju ekonomista Rajfajzen banke, građani BiH nemaju razloga za zabrinutost i eventualno povlačenje depozita bilo bi potpuna besmislica koja vlasnicima sredstava ne bi donijela nikakvu korist.
“Zbog toga je držanje novca na računima banaka potpuno logičan i normalan izbor”, navode u ovoj banci.
Direktor sektora za poslovanje sa stanovništvom u Prokredit banci BiH Biljana Hadžimustafić Jevtić rekla je da je ova banka u proteklom periodu imala nekoliko pojedinačnih zahtjeva klijenata vezanih za zamjenu evarskih štednih uloga u KM, švajcarski franak i američki dolar, ali da u posljednjih mjesec dana nije evidentirano pojačano podizanje štednih uloga.
“Prokredit banka je u svakom momentu spremna da blagovremeno i efikasno odgovori na sve zahtjeve klijenata”, kaže ona.
Ni u ovoj banci ne vjeruju da EU neće pronaći rješenje za prevazilaženje krize i da će doći do propasti evra.
“Odluka o tome u kojoj valuti je najisplativije štedjeti je svakako individualna, ali imajući u vidu činjenicu da su zemlje EU mnogo uradile na izgradnji zajedničke valute te da se ne radi o krizi valute nego dužničkoj krizi, nije realno očekivati da evrozona neće pronaći rješenje za prevazilaženje krize”, kaže Hadžimustafić Jevtić. Srna
