BANJALUKA, Zakon o dobrovoljnim penzijskim fondovima i penzijskim planovima, koji će sutra u formi nacrta razmatrati poslanici Narodne skupštine Republike Srpske (RS), ima za cilj dugoročnu održivost penzijskog sistema, diversifikaciju izvora penzije, uključivanje pojedinca u proces odlučivanja o izdvajanjima za penziju i podsticanje građane na štednju za “stare dane”.
Donošenjem ovog zakona u penzijski sistem RS prvi put bi bili uvedeni dobrovoljni penzijski fondovi čime bi se nastavila reforma penzijskog sistema koja je započeta parametarskim promjenama postojećeg fonda međugeneracijske solidarnosti.
On predviđa da građani imaju slobodu izbora o pitanjima učlanjenja u fond, visini uplata doprinosa u fond i učestalosti uplata, a sve u cilju obezbjeđenja dodatnih prihoda u starosti.
Postojanje ovakvih fondova karakteristično je za veliki broj zemalja u svijetu, uključujući i ekonomski najrazvijenije zemlje.
S obzirom da imaju obavezu da obezbijede penzijski dohodak, dobrovoljni penzijski fondovi nalaze se pod stalnom kontrolom države.
Prednosti ovih fondova u odnosu na druge načine investiranja su poreski podsticaj, razvoj tržišta kapitala, jednostavnost razumijevanja, zaštita imovine članova fonda, pogodnost za slabo razvijena finansijska tržišta, izdašniji prinos, pripremna faza za potencijalno uvođenje obaveznih penzijskih fondova, razvoj opšte kulture štednje i fiskalna održivost.
Uzroci problema i dugoročne neodrživosti postojećeg sistema penzijskog osiguranja u RS su demografske i ekonomske prirode, a rezultiraju drastičnim smanjenjenjem broja zaposlenih u odnosu na broj penzionera.
Izdaci za penzije u RS su previsokih 10,36 odsto društvenog bruto proizvoda, a u budućnosti će se još povećavati s obzirom na nepovoljna demografska kretanja.
Kako ukupni izdaci za penzije prevazilaze prihode iz doprinosa, RS mora sufinansirati sistem putem budžetskih dotacija koje su u prošloj godini iznosile 22,14 odsto ukupnih prihoda Fonda PIO.
U RS na jednog penzionera dolazi manje od 1,5 osiguranik. Dostignuti nivo prosječne penzije u 2007. godini od 229,93 KM pokriva 39,3 odsto prosječne plate.
Za zemlje u tranziciji Svjetska banka je predložila trostubni model penzijskog sistema – državni na bazi međugeneracijske solidarnosti, model obaveznih i model dobrovoljnih penzijskih fondova.
Usvajanje zakona, čiji Nacrt je Vlada RS utvrdila 3. jula, i osnivanje dobrovoljnih penzijskih fondova bio bi prvi korak u sistemskoj reformi i prelasku sa jednostubnog u višestubni penzijski sistem RS.
