BANJALUKA, Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske konstatovala je da javni sektor u Srpskoj ne raspolaže vlastitim, validnim i nesporno izmjerenim podacima o količinama i kvalitetima izvađenih mineralnih resursa i preostalih rezervi.
U izvještaju revizije učinaka u upravljanju eksploatacijom mineralnih resursa i čišćenjem materijala iz vodotokova, kojim je obuhvaćen period 2001-2014. godine, navodi se da nadležne institucije, Vlada, Ministarstvo industrije, energetike i rudarstva, te Komisija za koncesije Srpske, nisu razvile i instalirale vlastite, kontinuirane i pouzdane mehanizme mjerenja količina i praćenja tehničko-tehnoloških procesa vađenja mineralnih resursa na nalazištima.
Podatke o izvađenim količinama i vrstama mineralnih resursa nadležne institucije isključivo i samo dobijaju od privatnih koncesionara, istih onih ugovornih strana čiji rad bi trebalo da prate.
“Kako nisu razvili zaštitne mehanizme nadzora eksploatacije i prometovanja mineralnih sirovina, tako ih nisu ni definisali i predvidjeli u koncesionim ugovorima, kao najvažnijim pravno-tehničkim aktom kojim se štiti javni interes i balansira između privatnog i javnog interesa”, navodi se u izvještaju.
Revizija je utvrdila da su Ministarstvo industrije, energetike i rudarstva i Komisija za koncesije samo u pet od 76 koncesionih ugovora, ugovorili obračunavanje trajne koncesione naknade prema količini izvađene mineralne sirovine, dok svi ostali zaključeni ugovori predviđaju obračun koncesione naknade od 3,2 do 4,1 odsto od poslovnog uspjeha privatnog investitora, odnosno od ukupnog prihoda koncesionara ostvarenog obavljanjem koncesione djelatnosti.
U izvještaju se navodi da u Srpskoj postoji nešto više od 100 različitih nalazišta na kojima se vrši istraživanje ili eksploatacija mineralnih sirovina, te između 70 i 80 lokacija na kojima se vrši čišćenje pijeska, šljunka i drugih materijala iz riječnih korita.
“Pametna i sistematična eksploatacija mineralnih resursa, kao i uređenje i čišćenje vodotoka od izuzetnog je značaja za društvo i građane, naročito za buduće generacije čija dobrobit direktno zavisi od sposobnosti sadašnje generacije da racionalno i djelotvorno eksploatiše i stručno iskoristi potencijale mineralnih resursa i vodotoka”, ističe se u izvještaju.
Glavna služba za reviziju naglašava da upravo zbog nepovratnosti ili osjetljivosti ovih resursa na sadašnjim generacijama leži naročita odgovornost da ispravno djeluje u trenutnom korištenju ovih sirovina na način da kroz kvalitetno i efektivno upravljanje ovim procesima obezbjede razvoj novih privrednih aktivnosti i grana koje će biti osnov ekonomskog života i razvoja Srpske jednom kada se rezerve ovih resursa iscrpe.
“Tim prije što na ovim prostorima ne postoje neka nova i nepoznata, a značajna nalazišta ovih resursa, efekti njihove eksploatacije moraju biti orijentisani podjednako i na sadašnjost i na budućnost”, naglašava se u izvještaju. Srna