BEOGRAD, Kada Srbija 1. septembra dobije status pridružene države Evropskoj uniji, najvažnija je poruka međunarodnim investitorima da se ona za još jedan korak približila EU.
Primjena Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju (SSP) predstavlja veliku podršku privrednoj stabilnosti Srbije, razvoju tržišne ekonomije i pravne države, što je preduslov za privlačenje stranih investitora.
U protekloj deceniji u Srbiju je uloženo oko 19 milijardi evra direktnih stranih investicija. Od tog iznosa oko 60 odsto su investicije iz zemalja Evropske unije. U posljednje dvije godine skoro 90 odsto ukupnih stranih ulaganja dolazi iz EU. Stoga, svaka nova faza u procesu približavnja EU, kao što je i ratifikacija SSP predstavlja jačanje ekonomskog razvoja Srbije.
– EU kao najvažniji trgovinski partner Srbije učestvuje sa 60 odsto u ukupnoj trgovini zemlje, dok je na primjer učešće Rusije devet odsto, Kine 4,4 odsto – kažu za „Novosti“ u Sektoru za ekonomsku i trgovinsku saradnju Ministarstva trgovine. – Srbija je u 2012, a posebno u 2013. godini, ostvarila znatne stope rasta izvoza i opet zahvaljujući izvozu u EU, posebno automobila fijat“, zbog koga je došlo do znatnog rasta pokrivenosti uvoza izvozom od više od 65 odsto što nije zabilježeno u posljednje dvije decenije. Takođe, došlo je i do promjene u strukturi izvoza. Više na prvom mjestu nisu šećer, maline i kukuruz, već proizvodi visoke faze obrade.
Stupanjem na snagu SSP neće biti značajnijih promjena kada su u pitanju trgovinski odnosi između Srbije i EU. Ti odnosi već su regulisani Prelaznim trgovinskim sporazumom, koji je dio SSP, i koji je u primjeni još od 2009. godine. Postoje druge ekonomske oblasti koje su isključivo regulisane SSP i stupanjem na snagu tog sporazuma počeće da teku rokovi za ispunjavanje obaveza, koje su obje strane preuzele. Radi se o sljedećim oblastima: kretanje radne snage, kretanje kapitala, liberalizacija usluga, osnivanje preduzeća, pravo intelektualne svojine, javnih nabavki. Krajnji cilj sporazuma je da se obezbjedi jednak tretman za poslovanje evropskih preduzeća u Srbiji i obrnuto, srpskih preduzeća u Evropskoj uniji. Međutim, rokovi za ostvarivanje ovog cilja podrazumijevaju periode od tri do pet godina.
Cigarete i šećer
Na pitanje šta možemo da očekujemo od najavljenog potpisivanja Protokola o prilagođavanju Prelaznog trgovinskog sporazuma i SSP sa Hrvatskom, u Ministarstvu trgovine kažu:
– Ne treba vezivati ratifikaciju SSP sa Protokolom o prilagođavanju SSP, odnosno Prelaznog trgovinskog sporazuma zbog pristupanja Hrvatske EU, pošto ovaj protokol predstavlja uobičajenu praksu EU nakon svakog proširenja. Slučajno se desilo da su se vremenski poklopila ova dva događaja. Inače, ostala su otovrena dva pitanja koja se odnose na evropski zahtjev za kvotu za cigarete i naš zahtjev za kvotu za šećer, što će se rješavati naknadno, pošto na ekspertskom nivou u tom dijelu nije postignut dogovor. Očekujemo da nam Evropska komisija dostavi prijedlog teksta Protokola nakon ljetne pauze. Novosti
