BEOGRAD, Porodične firme u Srbiji nisu dugovječne, a na čelu većine je i dalje prva generacija vlasnika – pokazuje posljednje i rijetko istraživanje o njihovom poslovanju.
Razloge za to poznavaoci vide u nestabilnom tržištu i čestim previranjima na ovim prostorima. Za razliku od Srbije, u svijetu porodice rukovode najuspješnijim kompanijama. Za njihov brz rast ključni su bolja poslovna komunikacija i uvođenje mlađih generacija u posao.
Rukama Maruške Topalović iz Preljine ušivene su kravate i ešarpe koje su, kao dio državnog poklona, dospjele do Vladimira Putina, Angele Merkel, Hilari Klinton. Tako se već dvije decenije radi u studiju Maruške Topalović. U posao je uvela cijelu porodicu, čak i najmlađu generaciju.
“Što su naši roditelji osnivači krenuli da to nastavimo i održimo taj uspeh, samim tim da povećamo nivo poslovanja kroz nove ideje, inovativnost”, kaže sin vlasnice studija “Maruška” Radenko Topalović.
Primjer iz čačanskog kraja nije česta pojava kod nas – najveći broj porodičnih firmi posluje manje od 20 godina, a više od dvije trećine posao nije prenjela nasljednicima. Svjetska i evropska praksa je drugačija.
“Mislim da je za Srbiju ključno da se ovaj sektor razvija. To je budućnost. Na primer, posle Drugog svetskog rata grupa malih i srednjih preduzeća pokrenula je nemačku ekonomiju. Naravno, u Srbiji u posttranzicionom periodu, to je tek na početku”, objašnjava Džejms Tornli iz Konsultantske kuće KPMG.
Umjesto razvoja, ovdašnji uspješni porodični poslovi, poslje Drugog svjetskog rata suočeni su sa nacionalizacijom. Porodice ponovo započinju poslove tek od početka devedesetih, te danas mahom rukovode malim i srednjim preduzećima.
“Nemamo dovoljno posla, moramo imati plasiranje na strana tržišta jer imamo kvalitetan proizvod. Naravno, cela organizacija firme kada vi porastete mora biti na određenom nivou da bi proces proizvodnje bio brži“, ističe Maruška Topalović iz Studija “Maruška”.
Osim sopstvenog ulaganja, neophodna im je i podrška države. Nadležno ministarstvo nudi pomoć za započinjanje i razvoj poslovanja.
“Ti programi obuhvataju kombinacije kreditne podrške bespovratnih sredstava recimo za započinjanje poslovanja, za nabavku proizvodne opreme kao i sufinansiranje aktivnosti koje se odnose na razvoj izvoza, na unapređenje konkurentnosti, uvođenje standarda”, kaže Katarina Obradović Jovanović iz Ministarstva privrede Srbije.
Branislava Simanić iz Privredne komore Srbije kaže da oni mogu da organizuju “be-to-be” sastanke za direktnu prodaju, dati im informacije o C-znaku, koji predstavljaju usklađenost sa evropskim direktivama i pomoći im pri izlasku na strana tržišta, pružiti pomoć pri izlasku na sajmove.
O značaju porodičnih kompanija, na svjetskom nivou, govori podatak da deset najuspešnijih, poput američkog “Volmarta” ili njemačkog “Folksvagena”, upošljava više od 4,5 miliona ljudi u svijetu. Zajedno ostvaruju prihod od oko 1.700 milijardi dolara. RTS
1 komentar
Molimo Vas da pročitate sledeća pravila prije komentarisanja:
Komentari koji sadrže uvrede, nepristojan govor, prijetnje, rasističke ili šovinističke poruke neće biti objavljeni. Nije dozvoljeno lažno predstavljanje, ostavljanje lažnih podataka u poljima za slanje komentara. Molimo Vas da se u pisanju komentara pridržavate pravopisnih pravila. Komentare pisane isključivo velikim slovima nećemo objavljivati. Zadržavamo pravo izbora i skraćivanja komentara koji će biti objavljeni. Mišljenja sadržana u komentarima ne predstavljaju stavove poslovnog portala CAPITAL.ba. Komentare koji se odnose na uređivačku politiku možete poslati na adresu [email protected]
Ovo pišu neki s Biroa koji jedva čekaju da zaposjednu nečiju porodičnu firmu , a sve ‘veliki stratezi i stručnjaci” al u linburu mjesecu.Niko vjernije ne može voditi porodicnu firmu do nekog iz porodice , eventualno familije