SARAJEVO – Otvorenost pravosudnih institucija višestruko je važna zbog jačanja povjerenja građana u javne institucije, ali i radi osiguranja pretpostavki za učešće građana u procesu donošenja odluka.
Ovo je istaknuto na konferenciji “Transparentnost pravosuđa u BiH” u Sarajevu u organizaciji Transparency International BiH i Balkanske istraživačke mreže Bosne i Hercegovine (BIRN BiH).
Na konferenciji je predstavljena Analiza o nivou transparentnosti pravosudnih institucija, a koja sadrži prve rezultate mjerenja Indeksa transparentnosti sudova i tužilaštava na osnovu metodologije koja je razvijena u projektu “Unapređenje odgovornosti kroz jačanje mreža civilnog društva – SANCUS”.
Tokom predstavljanja analize istaknuto je da sudovi i tužilaštva u BiH nisu odgovorili u roku na gotovo polovinu zahtjeva za pristup informacijama i da drugačije odgovaraju na zahtjeve organizacija civilnog društva i građana, kao i da je vidno da manje odgovaraju na upite medija.
Analiza kao posebno zabrinjavajuću praksu ističe različito postupanje pravosudnih institucija u odnosu na profil podnosioca zahtjeva.
Dok je na zahtjeve koje je poslao Transparency International samo u jednom slučaju zabilježeno “ćutanje administracije” u isto vrijeme su zahtjevi građana ignorisani u više od 30 odsto zahtjeva.
“Većina sudova objavljuje godišnje planove rada, dok tek polovina objavljuje godišnje izvještaje o radu na svojim web stranicama. Najlošiji su rezultati kod finansijske transparentnosti, 73 od 74 suda nema objavljen godišnji budžet, dok samo jedan sud ima objavljen, ali nije ažuriran”, istakao je Emsad Dizdarević, program menažer u TI BIH.
Prilikom analize dobijenih rezultata utvrđeno je da postoje različite prakse reakcija sudova i tužilaštava na medijske zahtjeve za informacijama.
Skoro 40 odsto sudova je dostavilo tražene presude, dok skoro 45 odsto sudova se uopšte nije niti očitovalo o medijskim zahtjevima.
Preko 55 odsto sudova se uopšte nije očitovalo na zahtjev medija za dostavljanjem informacija koje se tiču određivanja pritvora, a samo 12 odsto je dostavilo rješenje.
Samo pet sudova je dostavilo tražene snimke ročišta, dok 69 sudova nije dostavilo ovu informaciju.
Iz priloženih rezultata vidljive su različite prakse sudova po istim zahtjevima, odnosno različita praksa prilikom traženja iste vrste informacija, što nam pokazuje da je potreban dodatni angažman kako bi se praksa sudova ujednačila u reakcijama na zahtjeve medija za dostavljanjem informacija.
“Ovi rezultati ukazuju da imamo problem transparentnosti u pravosuđu, a taj problem se ogleda u dvije važne stvari za medije.
Jedan je problem u izvještavanju i informisanju javnosti, a drugi je smanjen nivo kontrole rada pravosuđa kroz posmatranje njihovog rada od strane medija”, istakao je Semir Mujkić, urednik BIRN BiH.
Na konferenciji su tokom panel diskusije “Transparentnost pravosuđa u BiH – kako unaprijedi stanje” učestvovali predstavnici Visokog sudskog i tužilačkog savjeta, Suda BiH, Osnovnog suda u Banjaluci, Kantonalnog tužilaštva Tuzlanskog kantona, te predstavnici BIRN BiH i TI BiH, tokom kojeg su pokušali identifikovati ključne probleme i moguća rješenja za unapređenje transparentnosti pravosuđa.
Održavanje konferencije omogućila je finansijska podrška Evropske unije.
