BEOGRAD, Građevinsku sezonu, koja se bliži kraju, neimari jednoglasno ocjenjuju kao – propalu. Nije bilo investicija, a time ni posla. Dozvole za gradnju u glavnom gradu gotovo da se nisu izdavale. Neizmirene obaveze su se gomilale, što je proizvelo najveći gubitak u istoriji srpskog građevinarstva.
– Sve ovo dovelo je do izuzetno teškog socijalnog položaja zaposlenih – kaže Goran Dugandžija, predsjednik Grupacije za visokogradnju Privredne komore Srbije.
– Rijetko koja firma je uspjela da se izbori sa nelikvidnošću, da svoje obaveze prema bankama servisira na vrijeme. Za razliku od ostalih privrednih grana gdje oko 24 odsto preduzeća kasni sa plaćanjem obaveza prema bankama, u građevinskoj industriji je taj odnos tri puta gori.
Dugandžija navodi da postoji opasnost da do naredne građevinske sezone srpska preduzeća izgube i više od 60 odsto radnika. Firme vrlo lako mogu da ostanu i bez mehanizacije, koja je stavljena u zalog kao garancija za kredite.
– Postoji realna opasnost da banke zaplijene tu opremu i mehanizaciju i tako radnike ostave bez radnih mjesta, a primera radi samo jedan kran upošljava 40 ljudi – ističe Dugandžija. – Radna grupa Vlade Srbije predstavila je Ministarstvu ekonomije plan kojim se rješava pitanje duga građevinara prema bankama uz osnivanje državnog garantnog fonda. Time bi se pospješilo dalje poslovanje firmi, a banke bi na bazi garantnog fonda i dugoročnih ugovora o gradnji reprogramirale dugovanja preduzećima.
Nijedna privredna grana u ovoj godini nije zabilježila takav pad aktivnosti kao građevinska industrija. Procjena je da će taj pad u građevinarstvu dostići do kraja godine čak 90 odsto.
– Ukoliko se situacija sa izdavanjem građevinskih dozvola u Beogradu ne promjeni, kao jedini investitor ostaće samo država – navodi Dugandžija. – Zakon o planiranju i izgradnji nije idealan, ali se dozvole bez problema izdaju u Inđiji, Novom Sadu, Kragujevcu… Zakon, dakle, može da se primjenjuje, ali se postavlja pitanje zašto ne i u Beogradu.
U septembru ove godine u Srbiji je izdato 660 građevinskih dozvola, što je za 12,4 odsto manje nego u istom periodu lane. Prijavljena je izgradnja 965 stanova što je za čak 31,9 odsto manje nego u septembru prošle godine.
Prema riječima Gorana Rodića, sekretara Udruženja za građevinarstvo PKS, u Srbiji od ukupno 12.000 građevinskih firmi, čak oko 6.500 ima samo od jednog do 20 zaposlenih. Kako kaže Rodić, to najbolje govori koliko je siva ekonomija još prisutna u ovoj privrednoj grani.
Državni poslovi
Država se javlja u ulozi investitora u programu masovne stanogradnje samo zbog ekonomske krize i lošeg položaja građevinske industrije u Srbiji, tvrdi Aleksandra Damnjanović-Petrović, pomoćnik ministra za prostorno planiranje.
– Država ne treba da se miješa u tržište, ali je na lokaciji bivše kasarne “4. juli” nastupila kao investitor u skladu sa Zakonom o podsticaju građevinarstvu u uslovima krize – ističe pomoćnik ministra. – Ne mislimo da država treba da bude investitor i gradi stanove, ovo je zaista izuzetak.
Pojedini investitori smatraju da se država ulaskom na tržište gradnje stanova na Voždovcu nameće kao nelojalna konkurencija. I dok jedni tvrde da se država ponaša monopolski, jer sama sebi dodjeljuje lokaciju, izdaje dozvole i time suspenduje tržište, drugi smatraju da je na taj način država oživjela tržište i građevinsku industriju. Novosti
