BEOGRAD, Srbija je u srednjoj kategoriji država po otvorenosti budžeta, rezultat je istraživanja sprovedenog u 94 zemlje, saopštila je danas Transparentnost Srbija (TS).
Programski direktor TS Nemanja Nenadić izjavio je da je Srbija svrstana u srednju kategoriju država koje “pružaju neke informacije o budžetu, ali u nedovoljnoj mjeri da bi se on u potpunosti razumio i da bi izvršna vlast bila podvrgnuta potrebnim provjerama”.
Indeks otvorenosti budžeta (Open budget index) za Srbiju je 54 od maksimalnih 100 i ona dijeli 36. mjesto na listi od 94 zemlje.
Skor Srbije se znatno popravio od 2008, kada je bio 43, ali to nije bilo dovoljno za prelazak u krug zemalja koje “pružaju svojim građanima dovoljno informacija za analiziranje i razumjevanje budžeta”, saopštio je Nenadić na skupu “Uloga nevladinih organizacija u borbi protiv korupcije”.
Od osam ključnih budžetskih dokumenata, u Srbiji se ne izdaju redovno tri – takozvani “građanski budžet”, to jest dokument u kojem bi prijedlog budžeta bio približen građanima, sveobuhvatni izvještaj o reviziji završnog računa budžeta i polugodišnji izvještaj o prihodima, rashodima i kreditima.
Nenadić je napomenuo da se veći dio informacija koje bi se našle u polugodišnjem izvještaju o prihodima, rashodima i kreditima ipak može naći u mjesečnim biltenima Ministarstva finansija.
Parlamentarni nadzor je ocjenjen kao osrednji, zbog nedovoljno vremena koje predstavničko tijelo ima na raspolaganju za raspravu o budžetu i nerazvijene prakse rasprava o budžetu na resornim skupštinskim odborima, u kojima bi, mišljenje o prijedlogu budžeta mogli da daju i predstavnici javnosti.
Još slabiju ocjenu Srbija je dobila za nezavisni nadzor budžeta od strane revizorske institucije, zbog toga što resursi kojima Državna revizorska insitucija raspolaže nisu srazmjerni zadacima koje treba da obavi i još uvijek nije izvršena potpuna revizija završnog računa budžeta.
Ukazano je i da izvještaju DRI nije poklonjena dovoljna pažnja u Skupštini kao i da nisu preduzete mjere radi otklanjanja pojedinih nedostataka na koje je DRI ukazala.
Nenadić je ocijenio da je potrebno početi ispravljanje tih manjkavosti, odnosno početi izradu nedostajućih budžetskih dokumenata, proširiti obrazloženje budžeta i dati građanima dodatne mogućnosti da utiču na budžet u toku njegove pripreme.
Potrebno je, takođe, stvoriti preduslove da DRI izvrši potpunu reviziju budžeta i korišćenja vanbudžetskih fondova, raspraviti pažljivije sve stavke revizorskog izvještaja i preduzeti potrebne radnje radi otklanjanja propusta na koje DRI ukaže.
Programski direktor Transparentnosti je posebno naglasio da je nephodno omogućiti građanima, zainteresovanim grupama i stručnjacima da dobiju više informacija u toku pripreme budžeta i da kroz javne rasprave utiču na njegov sadržaj. Prilika da se to učini, naveo je Nenadić, propuštena je nažalost kada je mijenjan Zakon o budžetskom sistemu.
Istraživanje o dostupnosti i kvalitetu budžetskih informacija je sprovela organizacija International Budget Partnership iz Vašingtona, zajedno sa partnerskim organizacijama.
Srbija dijeli 36. mjesto sa Ganom. Na vrhu liste, sa više od 80 poena, nalaze se Južnoafrička Republika, Novi Zeland, Velika Britanija, Francuska, Norveška, Švedska i SAD.
Od susjednih zemalja, za nijansu bolji skor od Srbije imaju Rumunija (59), Hrvatska (59) i Bugarska (57), a lošije su plasirane Makedonija, sa skorom 49, BiH (44) i Albanija (33).
Manje od 20 poena imaju 23 države, među kojima je pet ocjenjeno nulom po svim kategorijama (Čad, Irak, Ekvatorijalna Gvineja, Fidži, Sao Tome i Principe).
Dodatne informacije o projektu, metodologiji i rezultatima istraživanja su dostupne na http://www.internationalbudget.org/ Beta
