BRISEL, Sve više zemalja koje su usvojile evro traži uspostavljanje evropske verzije Međunarodnog monetarnog fonda (MMF), ali se toj ideji, uprkos podršci Evropske komisije, usprotivila Evropska centralna banka (ECB).
“Evropska komisija je spremna da predloži evropski instrument za pomoć ugroženim zemljama, koji bi trebalo da ima podršku svih članica evrozone. Situacija se na tom planu odvija brzo”, izjavio je portparol Evropske komisije Amadeu Altafaj Tardio.
Evropski monetarni fond, kako glasi radni naziv nove potencijalne evropske finansijske institucije, mogao bi pomoći članicama evrozone koje se nalaze u finansijskim poteškoćama kao što je Grčka, koja grca u dugovima. U evrozoni, koju čini 16 članica Evropske unije, za sada ne postoji mehanizam pružanja finansijske pomoći ugroženim zemljama zbog čega su se mnoge od njih u jeku ekonomske krize obratile za pomoć MMF-u.
Dok se nekoliko uticajnih evropskih zemalja zalaže za formiranje evropskog monetarnog fonda, među kojima je i Njemačka iz koje je potekla ta ideja, čuvari evra u ECB te planove posmatraju s velikom rezervom, prenose agencije.
“Takav mehanizam nije u skladu s osnovama evropske monetarne unije. Svaka zemlja odgovara sama za svoj budžet i time i za svoje dugove”, kaže glavni ekonomista ECB-a Jirgen Štark.
On smatra da bi osnivanje evropskog monetarnog fonda bio početak evropskog sistema finansijskog izjednačavanja koji bi mogao biti veoma skup i koji bi dao pogrešne podsticaje i na kraju opteretio zemlje sa solidnim javnim finansijama.
Evropska unija je, međutim, odlučna da se prihvati ovog “vrućeg krompira” i za juče je zakazala raspravu o prijedlozima za formiranje evropskog monetarnog fonda. Očekuje se da će Evropska komisija svoj prijedlog o uspostavljanju finansijske institucije predstaviti najkasnije u junu.
Njemačka kancelarka Angela Merkel izjavila je juče da moguće osnivanje novog fonda neće oslabiti pravila EU o budžetskoj disciplini. Ona je nakon sastanka s premijerom Luksemburga Žan-Klodom Junkerom rekla da bi stvaranje bilo koje vrste evropskog monetarnog fonda trebalo da bude smatrano kao posljednje utočište, dok je Junker naglasio da to neće biti rješenje problema s kojim se suočava Grčka.
Analitičari smatraju da je malo vjerovatno da bi ovakav fond mogao da bude osnovan dovoljno brzo da bi pomogao Grčkoj u saniranju njenog ogromnog budžetskog deficita i javnog duga, ali da bi bio garant za stabilnost u slučaju ponavljanja sličnih kriza u budućnosti. Međutim, postavljaju niz spornih pitanja kao što su ko će uplaćivati novac u fond i koliko je novca potrebno za njegovo osnivanje i da li je za to neophodna izmjena sporazuma na kojem počiva EU. Upravo zbog toga vjeruju da bi evropski monetarni fond mogao biti srednjoročni projekat.
Moguća nova globalna finansijska kriza
Grčki premijer Jorgos Papandreu apelovao je da Grupa 20 najrazvijenijih i zemalja u razvoju preuzme lidersku ulogu u obuzdavanju tržišnih spekulacija, upozorivši da bi u protivnom mogla da nastupi nova globalna finansijska kriza.
“Ukoliko evropska kriza metastazira, mogla bi da stvori novu globalnu finansijsku krizu s ozbiljnim posljedicama, poput krize koja je stigla iz SAD prije dvije godine”, rekao je grčki premijer.
On je dodao da Grčka ne traži od EU da po svaku cijenu šalje pomoć državi koja se nađe u krizi, ali je upozorio da bi budžetski deficit njegove zemlje mogao da ima domino efekat i poveća cijenu kredita u drugim zemljama.
