BRISEL, Lisabonski sporazum, koji predviđa preustrojstvo evropskih institucija, uključujući uvođenje funkcije predsjednika i šefa diplomatije EU, i omogućava širenje Evropske unije, sutra stupa na snagu.
Najvažnije novine koje sporazum donosi su utvrđivanje kvalifikovane većine u Savjetu EU, veća uloga Evropskog parlamenta u zakonodavnom procesu, uvođenje funkcije predsjednika Evropskog savjeta i funkcije predstavnika za spoljnu politiku.
Na vanrednom samitu 20. novembra izabran je prvi predsjednik, Belgijanac Hermana van Rompej, i prva predstavnica za spoljnu politiku, Britanka Ketrin Ešton, koji će sutra stupiti na dužnost.
Ugovor predviđa mogućnost da članica istupi iz EU, a Povelja EU o osnovnim pravima postaje pravno obavezujuća, mada su Velika Britanija, Poljska i Češka uspjele da izdejstvuju da budu izuzete.
Prema novom sporazumu, odnosi članica u EU biće jasniji zahvaljujući boljem raščlanjivanju nadležnosti. Evropa bi trebalo da bude efikasnija pošto će biti pojednostavljene metode rada i glasanja, a institucije savremenije.
Od 2014. kvalifikovana većina će se bazirati na natpolovičnoj većini članica i građana, odnosno odluka će biti doneta ako je podrži 55 odsto članica koje predstavljaju 65 odsto stanovnika Unije.
Uvođenjem funkcije predsjednika Evropskog savjeta prestaće šestomjesečna rotacija članica na čelu EU. Predsjednik će se birati na dvije i po godine.
EU bi trebalo da bude efikasnija u nekoliko političkih oblasti ključnih za građane i Uniju danas. To se posebno odnosi na pitanja slobode, bezbjednosti i pravde, borbe protiv terorizma i kriminala. Sporazum potvrđuje osnovne slobode građana EU i princip solidarnosti među članicama u slučaju terorističkih napada ili prirodnih katastrofa, kao i u oblasti energetike.
Lisabonski sporazum sutra stupa na snagu
