BANJALUKA, Direktne strane investicije u Republici Srpskoj (RS) već mjesecima bilježe značajan pad, ali uprkos tome ohrabruje činjenica da mnogo brže rastu domaće investicije.
U Zavodu za statistiku RS izračunali su da su preduzeća registrovana u RS prošle godine za investicije izdvojila čak 79 odsto novaca više nego u 2005. godini. To svakako na najbolji način demantuje neke ekonomiste iz međunarodnih finansijskih organizacija koji već godinama u RS projektuju sumornu – crno bijelu ekonomsku sliku.
Oni gotovo svakodnevno lansiraju priče o tome kako su RS i BiH nesigurno područje za strane investicije. Zbog toga je prije nekoliko dana i 150 banjalučkih obućara ostalo bez posla. Zbog takvih priča manje su i strane investicije
Za šest mjeseci ove godine RS privukla je tek 43,3 miliona maraka bruto direktnih stranih investicija. To je u poređenju sa istim periodom prošle godine dvostruko manje. Preciznije rečeno, u isto vrijeme prošle godine strani investitori su na ovim prostorima uložili gotovo sto miliona maraka.
Ovako veliki pad stranih investicija u Srpskoj, ekonomski analitičari opravdavaju negativnim posljedicama svjetske ekonomske krize. Zbog toga značajan pad stranih investicija ove godine bilježe i ostale zemlje u regionu.
Tako je u Hrvatskoj priliv stranog kapitala smanjen za gotovo 60 procenata u odnosu na prošlu godinu, u Bugarskoj su zabilježili pad stranih ulaganja za 52 procenta, Srbiji 48, a u Rumuniji od 43 odsto.
Prema podacima Investiciono-razvojne banke RS, u prvom polugodištu ove godine u Srpskoj su najviše ulagali Italijani, koji su za tri investiciona projekta obezbijedili 12,1 milion maraka. Prema iznosu stranih investitora, Slovenci su već tradicionalno na drugom mjestu. Oni su u prvom polugodištu ove godine ulagali u četiri projekta u RS i obezbijedili su gotovo 11 miliona maraka.
Srbija je na trećem mjestu i ona je za finansiranje 13 projekata obezbijedila više od 8,6 miliona maraka.
Sve do nedavno Austrija je na ovim prostorima bila najznačajniji strani investitor. Sada su skoro potpuno zaustavili svoje investiranje na Balkanu.Očito je da su se uplašili posljedica svjetske ekonomske krize, iako neki ekonomski analitičari tvrde da se privreda zapadno evropskih zemalja već izvukla iz recesije.
Prema podacima dobijenim iz istraživanja finansijskog stanja koja se svaka tri mjeseca radi u Austriji na statističkom uzorku od 20 000 stanovnika, jasno se vidi da se većina Austrijanaca, 52 odsto, opredijelila za štednju. Višak novca ulažu u banke, kupuju zlato i nekretnine.
Prema tom istraživanju, tek šest odsto Austrijanaca se opredjeljuje za ulaganje u investicione fondove što je najniži nivo za posljednjih devet godina.
Zbog toga niko još ni približno ne zna koliko će još stranih investitora privući RS do kraja ove godine
Prema podacima Investiciono-razvojne banke RS, prošle godine ukupna bruto direktna strana ulaganja na ovom području iznosila su 302 miliona maraka. To je gotovo šest puta manje od investicionih ulaganja koja su u 2008. godina ostvarila preduzeća registrovana u Srpskoj.
Prema podacima Zavoda za statistiku RS, u 2008. godini firme registrovane u Srpskoj za investicije su isplatile nešto više od milijardu i 673 miliona maraka, iako su ostvarene investicije prošle godine bile veće za stotinjak miliona maraka.
“U 2008 godini vrijednost ostvarenih investicija iznosila je milijardu i 784 miliona maraka To je u odnosu na prethodnu godinu više 30,5 odsto. U 2008. godini najviše je investirano u državnoj upravi, za izgradnju objekata, nabavku opreme i izgradnju puteva. Tu je i obavezno socijalno osiguranje. To obuhvata, vladu, opštine vanbudžetske fondove i direkciju za puteve.
Investicije u toj oblasti čine jednu četvrtinu ili 25,2 odsto od ukupnih investicija. U ovoj oblasti investiralo se u građevinske objekte, mašine i opremu, transportna sredstva i puteve”, rekla je za Srnu Rada Radanović, načelnik Odjeljenja nacionalnih računa u Zavodu za statistiku Srpske.
Ona je naglasila da se investiciona ulaganja istražuju i prate po evropskom sistemu računa i da su tim istraživanjem obuhvaćeni svi pravni subjekti osim investicija privatnih preduzetnika i fizičkih lica.
Istraživanja statističara pokazala su da su prošle godine značajna sredstva uložena i u trgovinu na malo i veliko gdje je investirano 18,4 odsto od ukupnog iznosa investicija. U isto vrijeme, u prerađivačku industriju uloženo je 16,6 odsto.
Statističari su pratili i investiciona ulaganja prema namjeni investicija tako da tačno znaju u šta se i koliko ulagalo u proteklom periodu.
Prema tim podacima, u Građevinarstvu je tako u prethodnoj godini investirano 23 odsto, trgovini 16,2 odsto i prerađivačkoj industriji 15,7 odsto.
Za investicije je prošle godine isplaćeno više za 40, 6 odsto nego u 2007. godini. Srna
