BANJALUKA, “Elektroprivreda BiH” i “ASA Prevent Group” Sarajevo dospjele su na listu 100 najvećih kompanija u jugoistočnoj Evropi na osnovu prihoda ostvarenih u prošloj godini.
Na listi, koju je kreirao portal “SeeNews” u strateškom partnerstvu s konsultantskom kompanijom “Roland Berger”, “Elektroprivreda BiH” se našla na 83. mjestu s ukupnim prihodom u 2008. godini od 464 miliona evra, što je za 391 milion više nego godinu ranije. “ASA Prevent Group”, koji se prvenstveno bavi uvozom, prodajom i transportom novih vozila i dijelova za vozila, rangiran je na pretposljednje mjesto zahvaljujući prihodu od 408 miliona evra u 2008. godini – za 359 miliona većim u odnosu na prethodnu godinu. Ova holding kompanija, takođe, posluje u sektorima finansijskog konsaltinga, IT usluga, nekretnina i osiguranja.
Pored bh., na listi, koja ne obuhvata finansijski sektor, nalaze se i kompanije iz Albanije, Bugarske, Hrvatske, Makedonije, Moldavije, Crne Gore, Rumunije, Srbije i Slovenije. Lista je sačinjena drugu godinu zaredom, a u njenom kreiranju analizirano je poslovanje više od 1.000 kompanija iz jugoistočne Evrope.
Među najvećima prvih osam pozicija zauzimaju kompanije iz naftnog sektora, ali su mahom ostvarile pad neto profita u odnosu na prethodnu godinu usljed pada potražnje i cijene nafte. Na prvom mjestu nalazi se rumunska naftna kompanija “Petrom”, čiji je većinski vlasnik austrijski OMV. Ona je prošlu godinu završila s prihodom od 4,85 milijardi evra, ali se njen neto profit gotovo prepolovio na 257 miliona evra. Na drugom mjestu je hrvatska naftna kompanija INA, koja je u prošloj godini imala prihode od 3,65 milijardi evra. INA, međutim, bilježi još negativniji rezultat od “Petroma”, jer je zaradu od 163,87 miliona evra iz 2007. zamijenila gubitkom od 142,23 miliona evra u prošloj godini.
Jedina bugarska rafinerija “Lukoil Neftochim”, čiji je većinski vlasnik ruski gigant “Lukoil”, našla se na trećoj poziciji s prihodom od 3,64 milijarde evra. Kao i INA i bugarska rafinerija je prošlu godinu okončala s gubitkom, koji je iznosio 242 miliona evra u odnosu na ostvarenje profita od 53 miliona evra od godinu dana ranije. Među prvih pet još su Naftna industrija Srbije s prihodom od 3,43 milijarde evra i slovenački “Petrol”, koji je prošle godine ubrao 2,72 milijarde evra.
U deset najvećih među naftaše uspjeli su da se uguraju “ArcelorMittal Galati”, rumunska filijala najvećeg svjetskog proizvođača čelika, najveći rumunski proizvođač automobila “Dacia” i slovenački trgovački lanac “Mercator”.
Autori liste izabrali su i kompanije koje su zabilježile najveći rast prihoda i neto dobiti. U prvoj kategoriji najuspješniji je slovenački trgovac naftnim proizvodima “Salbatring International” s rastom prihoda od 937 odsto na 610 miliona evra. Rumunska “Electrica” predvodi listu kompanija s najbržim rastom profita, a njena zarada u 2008. popela se na 306 miliona evra sa samo 271.000 evra iz 2007. godine.
“Odlučili smo da mjerimo kompanije koje najbrže rastu uz pomoć pomenuta dva indikatora pošto oni pokazuju različite aspekte razvojnih potencijala kompanija”, kaže Kiril Girginov, jedan od urednika liste.
Izabrano je i 50 najvećih kompanija po prihodima po glavi stanovnika, a najuspješnije u ovoj kategoriji su kompanije iz Slovenija, jer ta izuzetno razvijena zemlja ima tek dva miliona stanovnika.
Analiza je pokazala da su se najveća poslovna ostvarenja u prošloj godini dogodila u sektoru nafte i gasa čiji udio u ukupnim prihodima 100 najvećih kompanija jugoistočne Evrope iznosi 37 odsto. Iza ovog sektora dolazi oblast proizvodnje struje, distribucije gasa i energenata sa 15,6 udjela u ukupnim prihodima, a treći najveći sektor trgovine i veleprodaje s udjelom od 11,3 odsto.
Osim kompanija, izabrano je i 100 najuspješnijih izvršnih direktora u jugoistočnoj Evropi.
NLB najveća banka
Osim najvećih kompanija rangirano je i 50 najvećih banaka po veličini njihove imovine u jugoistočnoj Evropi u 2008. godini.
Na prvom mjestu našla se najveća slovenačka banka, Nova Ljubljanska banka, s ukupnom imovinom u vrijednosti od 18,9 milijardi evra na kraju 2008. godine. Ova banka ima poslovnice u 16 evropskih zemalja, uključujući sedam u jugoistočnoj Evropi.
Slovenci su iza sebe ostavili rumunsku Banca Comerciala Romana čija je imovina na kraju prošle godine vrijedjela 17,3 milijarde evra. Ova banka je, međutim, najprofitabilnija u jugoistočnoj Evropi sa 393 miliona evra zarađenih u 2008. godini. Nezavisne novine
