BUKUREŠT, Očekuje se da više od 40 000 radnika u tekstilnoj industriji u Rumuniji, odnosno između 15 i 20 odsto zaposlenih, ostane bez posla sljedeće godine, što je posljedica smanjenja izvoza, odnosno globalne ekonomske krize.
Takođe, mnoga preduzeća iz različitih sektora smanjiće troškove – obustaviće prijem radnika, zamrznuti plate i otpustiti radnike, ukoliko je to neophodno.
Rumunija je odgodila pripremu konkretnog plana za prevazilaženje globalne ekonomske krize do formiranja nove vlade, uprkos tome što su posljedice već vidljive.
Oči hiljade Rumuna sada su uprte u novog mandatara Teodora Stolojanua, ali i međunarodnu zajednicu, prije svega u evropske fondove.
Najveći proizvođač automobila “Dačija” po četvrti put u ovoj godini zbog slabe prodaje zaustavila je proizvodnju u Pištecu, a fabrika za proizvodnju automobilskih dijelova i komponenata “Subansamble auto”, takođe u Pištecu od 1. decembra otpustila je 800 od ukupno 3 600 radnika zbog smanjenih porudžbina iz “Dačije” i inostranih automobilskih kompanija.
Prema analitičarima, kriza će smanjiti porudžbine za izvoz tekstila između 10 i 30 odsto, pri čemu će najpogođeniiji biti tekstilni sektor, metalurgija i proizvodnja dijelova i aksesora, zatim fabrike namještaja i proizvoda od stakla.
Druga posljedica finansijske krize u Rumuniji jeste povećanje kamata na kredite namijenjene finansiranju investicionih projekata.
Prema finansijskom analitičaru Iliji Šarbaneskuu, Rumunija je zavisna od sredstava iz inostranstva, koji su ili resursi koji dolaze iz inostanih banaka, ili su investicije inostranih biznismena.
On je pojasnio da je zavisnost plod niske štednje Rumuna – 50 odsto sredstava za kreditiranje je iz inostranstva, a 50 odsto dolazi iz bankarskih depozita stanovništva.
Stoga će doći do uvećanja cijena, valutnog kursa ili nečeg drugog”, upozorio je Šarbanesku i dodao da je veoma mala vjerovatnoća da se plate u Rumuniji tokom naredne godine uvećaju.
I eksperti na tržištu radne snage smatraju da će u 2009. godini plate biti i smanjene, a kao glavni razlozi navode se smanjena potražnja i otežano finansiranje.
“Rekli su nam da više nećemo dobijati bonove za topli obrok uz objašnjenje da se to čini zbog smanjena potražnje naših proizvoda”, izjavio je zaposleni u jednoj lizing kući u Bukureštu.
Jedan predstavnik poslodavaca izjavio je da trenutno skoro i da nema nikakvih ponuda za radnu snagu.
Zamjenik predsjednika Nacionalnog savjeta za mala i srednja privatna preduzeća u Rumuniji Florin Pervu upozorio je da veliki broj ovih firmi neće izdržati finansijsku krizu ukoliko država ne obezbijedi veću pomoć, ukine porez na zarade i smanji izdatke za socijalno osiguranje.
Agencija za inostrane investicije saopštila je da bi direktne inostrane investicije u Rumuniji u ovoj godini mogli da dostignu osam milijardi evra.
Tokom prvih šest mjeseci ove godine direktne inostrane investicije u Rumuniji dostigle su 4,75 milijardi evra.
Ekonomski stručnjaci predviđaju da će privredni rast u Rumuniji u narednoj godini pasti i iznositi oko četiri odsto, što je polovina rasta u ovoj godini. Prema njima, prvi znakovi tog pada osjetiće se već u prvom kvartalu naredne godine, kada se očekuje rast bruto unutrašnjg proizvoda do šest odsto.
“U narednoj godini pad proizvodnje mogu očekivati svi sektori, ali posebno građevinarstvo, industrija i poljoprivreda”, upozorio je glavni akonomista “Rajfajzen banke” u Bukureštu Jonus Dimitru.
Nedavno je dnevnik “Ziua” objavio da je ekonomska kriza dovela do otuštanja 50 000 radnika u privatnom sektoru tokom oktobra i decembra meseca.
Kompanije iz 30 okruga smanjile su broj radnika zbog ekonomske krize, a broj radnika u privatnom sektoru koji je ostao bez posla u ovoj godini prelazi 150 000 – naveo je dnevnik.
“Došlo je do stagnacije, blokade investicija i značajnog pada izvoznih zahtjeva”, upozorio je predsjednik Nacionalnog savjeta za mala i srednja preduzeća Ovidiu Nikolesku.
Prema njegovim riječima, kriza je najviše uticala na okruge Botošana i Sučava u sjeveroistočnoj Rumuniji.
Rumunija će u narednoj godini biti suočena sa još jednom realnošću – povratkom emigranata iz zapadnoevropskih zemalja, koji su, nakon što je zemlja ušla u EU, preplavile bogate evropske države.
Informacija koju su, pozivajući se na izveštaj španske Agencije za vladine strategije, objavili rumunski mediji, da će u Španiji do kraja godine bez posla ostati 130 000 rumunskih emigranata i da je posao već izgubilo 9 100 Rumuna zadaje novu brigu budućoj vladi, koju će činiti Liberalno-demokratska partija (LDP) i Socijaldemokratska partija /SDP).
Prema istoj informaciji, u Španiji će zbog globalne ekonomske krize do kraja godine bez posla ostati tri miliona radnika, od čega milion stranaca.
U Rumuniji se pribojavaju da bi slična sudbina mogla da zadesi na stotine hiljada Rumuna koji rade u drugim zapadnoevropskim zemljama.
Upozorenja da Rumuni u trenucima krize treba da štede – dolaze sa svih strana. Promocija kamata na depozite i nedavna vladina odluka da više ne oporezuje takve prihode jesu dvije najprivlačnije mjere, koje podstiču građane da drže novac u bankama.
To. međutim, nije toliko stimulativno ako se ima u vidu da su cijene nekretnina, posebno stanova, smanjene za 40 odsto. Lijepo zvuči, ali je kupaca isuviše malo.
U Rumuniji prosječna nezaposlenost iznosi četiri odsto i najmanja je u regionu. Prema Rumunskom zavodu za statistiku prosječna plata iznosi 1.280 leja, odnosno oko 340 evra.