BRISEL, Evropska komisija povukla je prijedlog zakona koji ograničava prava radnika na štrajk, nakon protesta evropskih sindikata i nacionalnih parlamenata koji su Briselu dali “žuti karton” zbog zadiranja u nacionalna ovlaštenja, prenijeli su evropski mediji.
Laszlo Andor, povjerenik za zapošljavanje, o tome je u srijedu obavijestio Odbor za zapošljavanje Evropskog parlamenta.
Riječ je o nacrtu uredbe Monti II koju su kritičari osudili zbog njezinih implikacija za evropska socijalna prava i zadiranje u nacionalnu suverenost.
Evropska konfederacija sindikata (ETUC) odbacila je prijedlog zakona jer “ograničava pravo na kolektivnu akciju”.
Uredba Monti II trebala je uvesti evropski presedan za ravnotežu između kolektivne akcije i slobode kompanija da pružaju usluge širom kontinenta, nakon pravnih sporova između država članica oko prava radnika.
Ovo je prvi put da su nacionalni parlamenti iskoristili mehanizam “žutog kartona”, uveden Lisabonskim ugovorom 2009., koji državama članicama omogućuje da se usprotive nekom prijedlogu Evropske komisije ako smatraju da on krši načelo supsidijarnosti.
Po protokolu Lisabonskog ugovora o provodjenju načela supsidijarnosti i proporcionalnosti, potrebno je najmanje 18 obrazloženih mišljenja (trećina nacionalnih parlamenata) da bi se Komisiji uputio “žuti karton” kako bi preradila prijedlog.
Prijedlogu uredbe usprotivilo se 19 nacionalnih parlamenata, dvodomni parlamenti Danske, Finske, Švedske, Litve, Portugala, Luksemburga i Malte i poljski Sejm (donji dom parlamenta), francuski Senat, belgijski Predstavnički dom, britanski Dom lordova i Predstavnički dom holandskog parlamenta.
Ocijenili su da je pravo na štrajk pitanje koje treba regulisati na nacionalnom nivou, te da uredba, nazvana po italijanskom premijeru Mariju Montiju koji je pripremio sličnu odredbu kada je bio povjerenik EK za jedinstveno tržište, nije u skladu s načelom supsidijarnosti.
Zakon je predlagao dogovor na evropskom nivou o rješavanju radnih sporova putem mehanizma za uzbunjivanje kojim bi se države članice mogle međusobno upozoriti na “ozbiljne socijalne nemire”.
U preambuli se kaže da pravo na štrajk “nije apsolutno” i da njegovo korištenje “može biti podvrgnuto nekim uslovima i ograničenjima.”
BusinessEurope, udruženje koje predstavlja više od 20 miliona evropskih kompanija, pozdravilo je povlačenje prijedloga zakona, istaknuvši da se “raznolikost nacionalnih sistema industrijskih odnosa i praksi… mora poštivati.”
Portparol Evropske komisije Jonathan Todd istakao je da Brisel u ovom slučaju nije prekoračio svoja ovlaštenja. Pravna procjena mišljenja nacionalnih parlamenata “nije dovela do zaključka da je načelo supsidijarnosti prekršeno”, objasnio je.
Dodao je ipak da Komisija neće ići dalje s prijedlogom jer “vjerojatno neće dobiti potrebnu političku potporu za njegovo usvajanje.”
Pitanja koja su potaknula Komisiju da pripremi takav prijedlog zakona ostaće tako neriješena.
ETUC je istakao da povlačenje zakona nije riješilo probleme koje su izazvale presude Evropskog suda pravde (ECJ) u predmetima Viking i Laval, koji su u pozadini Monti II uredbe.
ETUC je zatražio da se brzo pronađe rješenje za postojeće pravne razlike između država članica koje “sprečavaju radnike da u potpunosti ostvare svoja prava”, dodajući da bi “Komisija trebala osigurati da temeljna socijalna prava ne budu ograničena privrednim slobodama.”
Pportparol EK Todd je istakao da “radnička prava na štrajk ili kolektivnu akciju kao i sloboda poslovnog nastana ili pružanja usluga ostaju u cijelosti zajamčena evropskim pravom.”
U predmetu Laval, latvijska kompanija Laval un Partneri poslala je nekoliko desetaka radnika iz Latvije na gradilišta u Švedskoj. Radili su među ostalim na obnovi škole u Vaxholmu. Švedski sindikati pokrenuli su pravni postupak protiv Lavala zbog odbijanja te kompanije da poštuje švedske zakone o uslovima rada i minimalnoj plati. Švedski radni sud predmet je proslijedio Evropskom sudu pravde.
Predstavljajući svoje mišljenje u predmetu Laval 23. maja 2007., nezavisni advokat ECJ-a (advocate general) Paolo Mengozzi tvrdio je da se, “kada država članica nema sistem za proglašenje univerzalne primjene kolektivnih ugovora”, Direktiva o izaslanim radnicima “mora tumačiti tako da ne sprečava sindikate da pokušaju, putem kolektivne akcije, prisiliti pružaoca usluga iz druge države članice da prihvati nivo plata određen u skladu s kolektivnim ugovorom.”
U povezanom predmetu Viking, Sud je zaključio da pravo sindikata na kolektivnu akciju može biti ograničeno pravom poslodavaca na slobodu poslovnog nastana. Hina
