BANJALUKA, Republika Srpske je u ovoj godini krenula stopama drugih zemalja u okruženju zabilježivši u prvom tromjesečju ekonomski pad, prvi put u zadnje dvije godine.
Prema podacima Zavoda za statistiku, procijenjeni bruto domaći proizvod (BDP) u RS, obračunat po proizvodnom pristupu, u periodu januar – mart doživio je pad od 0,9 odsto u odnosu na isti period prošle godine.
Posmatrano po djelatnostima, najveći kvartalni pad BDP-a bilježi se u prerađivačkoj industriji i to 6,3 odsto, zatim građevinarstvu 5,5 odsto i poljoprivredi 4,1 odsto.
Sa druge strane, pozitivne stope rasta u odnosu na isti lanjski period evidentirane su u ribarstvu od 5,7 odsto, oblasti javnih, komunalnih, društvenih i ličnih uslužnih djelatnosti 3,3 odsto i finansijskom posredovanju od tri procenta.
Prema zvaničnim procjenama, RS je zadnji kvartal 2011. bila u ekonomskoj stagnaciji (rast BDP-a nula odsto), čime je revidirana ranija prognoza o blagom rastu od 0,2 odsto.
Privrednici i ekonomisti kažu da je pad BDP-a u prvom kvartalu 2012. očekivan s obzirom na mnoštvo negativnih indikatora, počev od drastičnog pada građevinskih aktivnosti za 18 odsto, smanjenja industrijske proizvodnje za 5,1 odsto, pogoršanja spoljnotrgovinskog bilansa i tromjesečnog povećanja nezaposlenosti.
Kao ključne razloge ekonomskog posrtanja navode prije svega uticaj dužničke krize zemalja evrozone i izuzetno loše vremenske prilike u februaru.
“Moramo biti iskreni i reći da smo mala ekonomija koja je pod snažnim uticajem ekonomskih prilika izvana. Aktuelna kriza u evrozoni se reflektovala na pad izvoza naših nekonkurentnih proizvoda”, kazao je Mihajlo Vidić, potpredsjednik Privredne komore RS.
On podsjeća da je Privredna komora RS, upravo sagledavajući loše ekonomske parametre, inicirala održavanje tematske sjednice Vlade na kojoj je dogovorena ugradnja dodatnih mjera u Ekonomsku politiku RS za 2012.
“Za 25 dana se po resorima moraju zajednički dati odgovori na sadašnju tešku situaciju, kako bi se poboljšala likvidnost privrede. Potrebno je smanjiti javnu potrošnju, koju ovako slaba privreda ne može nositi na leđima, te preduzeća rasteretiti nepotrebih nameta, jer bez rasta industrijske proizvodnje neće biti zapošljavanja niti ekonomskog rasta”, ocijenio je Vidić.
Ekonomista Zoran Pavlović kaže da su statistički podaci potvrdili da je RS u ozbiljnoj ekonomskoj krizi, izražavajući uvjerenje da će predstojeći podaci za drugi kvartal opovrgnuti tvrdnje zvaničnika da RS jedina u okruženju nije u recesiji.
“Ne treba da se zavaravamo da smo bolji od susjeda. Sva tržišta na prostoru bivše Jugoslavije su usko povezana i ako jedna zemlja zapadne u recesiju i druge će krenuti za njom. Ako na to dodamo činjenicu da nam predstoje neaktivni ljetni mjeseci i predizborna kampanja, izvjesno je da će i RS zadesiti recesija”, smatra on.
Vidić, pak, vjeruje da RS ima šansu da se izvuče iz “kandži” recesije ukoliko se otvori novi investicioni ciklus, navodeći pozitivne primjere otvaranja pogona drvoprerade “Boksita” iz Milića, te najavljenog početka gradnje termoelektrane Stanari i fabrike za proizvodnju masivnih ploča i podova u Janji, kod Bijeljine.
Tehnička recesija označava pojam kada nacionalni BDP zabilježi pad u dva uzastopna tromjesečja. Zvanični statistički podaci o kretanju BDP-u u RS za drugi kvartal (april – jun) biće poznati u septembru.
Pad broja nezaposlenih
Jedan od rijetkih ovogodišnjih pozivnih ekonomskih parametara u RS je pad broja nezaposlenih, koji je za pet mjeseci iznosio 0,8 odsto.
Naime, dok je u prva četiri mjeseca ove godine bilježen rast broja nezaposlenih, u maju je došlo do značajnog mjesečnog pada za 2.131 osobu ili 1,38 odsto. Tako je broj osoba bez zaposlenja u RS, poredeći kraj maja sa krajem decembra prošle godine, smanjen za 1.186 (sa 153.535 na 152.349).
Inače, na evidencijama zavoda za zapošljavanje u BiH 31. maja bilo je 536.520 lica, tako da je u odnosu na april broj nezaposlenih manji za 0,71 odsto. Nezaposlenost u FBiH je smanjena za 0,3 odsto, a u Brčko distriktu BiH 4,64 odsto, saopštila je Agencija za rad i zapošljavanje BiH.
Stope kretanja BDP-a RS
K1 2011. 1,4
K2 2011. 1,0
K3 2011. 0,7
K4 2011. 0,0
K1 2012. -0,9
*procjene Zavoda za statistiku RS
Nezavisne novine
