MADRID, Najteža ekonomska kriza u Španiji u proteklih nekoliko decenija omela je delikatnu ravnotežu vlasti između centralne vlade i autonomnih regiona poput Katalonije, čime su dodatno zakomplikovani napori za uvođenje mjera štednje koji bi trebalo da obnove povjerenje investitora.
Sedamnaest španskih autonomnih regiona dobili su autonomiju Ustavom iz 1978. godine koji je priznao njihove nacionalističke ambicije, ali je većina ovlaštenja ostala u Madridu.
Regioni čine oko 50 odsto javne potrošnje, a skoro polovina od toga je zdravstvo i obrazovanje, ali većina ima veoma malo ovlaštenja za prikupljanje poreza, tako da zavise od transfera sredstava centralne vlade.
Tokom godina, kulturno i jezično različita oblast Baskija i Katalonija su iskoristile uticaj svojih nacionalističkih stranaka u parlamentu da dobiju ustupke od centralne vlade i tako prodube svoju autonomiju.
Međutim, sada, pošto je dužnička kriza u evrozoni sve veća, španska ekonomija ušla je u drugu recesiju od 2009. godine i regioni su okrivljeni za prekomjernu potrošnju, centralna vlada je usvojila nova pravila koja omogućavaju da najranije u maju preuzme kontrolu nad budžetima regiona koji ne mogu da ispune zadate teške ciljeve za smanjenje deficita.
Španski regioni prošle godine nisu uspjeli da ispune ciljeve za smanjenje deficita i međunarodni investitori žele da vide naznake da centralna vlada neće dozvoliti ta se ponovi prekomjerna potrošnja pošto se Madrid bori da izbjegne mogućnost dobijanja paketa finansijske pomoći poput susjednog Portugala.
Tokom ove sedmice, centralna vlada odbacila je nacrte budžeta iz Katalonije i Andaluzije, koje zajedno čine skoro trećinu ekonomije Španije.
Centralna vlada mijenja pravila tako da regioni mogu da povećaju školarine na Univerzitetima i naplaćuju više za lijekove, što bi, prema ocijeni analitičara moglo izazvati ulične proteste. Međutim, dosadašnji marševi i nedavni opšti štrajk protekli su uglavnom mirno.
Sve ukazuje na to da su se regioni pomirili sa oštrijom kontrolom jer je kriza urušila njihov kreditni rejting a finansijski zavise od centralne vlade.
Analitičari ističu da iako uspiju da zajedno smanje troškove, Španija će teško ispuniti ovogodišnji cilj za smanjenje deficita od 5,3 odsto jer je ekonomija u recesiji i pad primanja uticaće na državni prihod.
