BEOGRAD, Drastična štednja kakvu je ličnim primjerom demonstrirao novi italijanski premijer Mario Monti odbijajući platu za naredne dvije godine, koliko će njegovi sunarodnici morati da stežu kaiš kako bi se postigle uštede u budžetu od 30 milijardi evra, put je kojim će, čini se, da krene i ostatak ujedinjene Evrope.
Dan uoči sudbonosnog Samita EU za spas evrozone, kako je okarakterisano okupljanje evropskih lidera u Briselu, svi signali su nagovještali uvođenje stroge finansijske discipline i kažnjavanja onih članica čiji budžetski deficit pređe tri procenata bruto društvenog proizvoda (BDP), a nacionalni dug 60 odsto BDP. Plan francuskog predsjednika Nikole Sarkozija i njemačke kancelarke Angele Merkel uručen predsjedniku Evropskog savjeta Hermanu van Rompeju, predsjedavajućem sastanku, predviđa brzo stvaranje zajedničke osnove za korporativno oporezivanje, kao i oporezivanje finansijskih transakcija, te regulative tržišta rada. Predviđa se podsticaj rasta, efikasnije korišćenje evropskih fondova u zoni evra.
Uprkos optimističnim očekivanjima da će samit donijeti preokret u širenju dužničke krize evrozone, koja prijeti globalnoj ekonomiji, uoči sastanka sve kockice “plana spasa”, ipak, još nisu poređane. Neke od ovih mjera prava su anatema za pojedine članice EU, kao što su Britanija, ili Irska. S druge strane, Rompejov prijedlog “otvaranja mogućnosti za napredovanje ka emitovanju zajedničkog duga” u zamjenu za pooštravanje budžetske discipline, ljuti Njemačku koja se protivi prijedlozima za objedinjavanje duga u zoni evra.
Postizanje novih mjera, prema prijedlogu Berlina i Pariza, predviđa izmjene sporazuma koji članice EU treba da ratifikuju prije kraja 2012. godine. Već je, međutim, izvjesno da insistiranje Njemačke da svih 27 članica EU usvoji izmjene, nailazi na snažna protivljenja, posebno u zemljama van zone evra, kakva je Britanija koja već prijeti blokadom, pa je alternativa da samo 17 država koje koriste evro uvedu nove mjere. Prijedlog Van Rompeja da se krene “prečicom”, uvođenjem izmjena bez neophodnosti ratifikacije u evropskim parlementima, ne uživa punu podršku Njemačke.
Uoči samita su se rodile i nove ideje o povećanju evropskih kapaciteta za spasavanje posustalih ekonomija. Zvaničnici EU nagovještavaju da bi lideri mogli da povećaju kombinovani limit pozajmica od privremenog EFSF fonda za spas i njegovog nasljednika, stalnog Evropskog mehanizma za stabilizaciju, čije uvođenje Francuska i Njemačka žele 2012. godine. Njemačka, kao najveći ulagač, međutim, ne pokazuje raspoloženje za postojanje dva paralelna fonda.
Niže kamatne stope
Sve oči su uperene u sastanak upravnog savjeta Evropske centralne banke (ECB) na kome većina ekonomista očekuje rezove interesnih stopa na jedan procenat sa postojećih 1,25. Predsjednik ECB Mario Dragi, koji se u srijedu u Frankfurtu sastao sa američkim ministrom finansija Timotijem Gajtnerom, signalizirao je da bi “fiskalno kompaktna” evrozona mogla da ohrabri ECB da snažnije djeluje. Američki ministar, tokom evropske turneje na kojoj snažno lobira za akciju, izrazio je povjerenje u francusko-njemački plan za izmjene sporazuma EU kojim se pojačava finansijska disciplina: “Imam mnogo povjerenja u ono što radi predsjednik Francuske sa Njemačkom na izgradnji snažnije Evrope”, istakao je Gajtner. Novosti
