BANJALUKA, Institucije BiH nisu stvorile uslove da se proces zakupljivanja prostora i zgrada za njihov rad i smještaj odvija na efikasan i ekonomičan način, niti su im aktivnosti usmjerene na smanjenje troškova zakupa.
Navedeno je ovo u reviziji učinka pod nazivom “Upravljanje troškovima zakupa za rad i smještaj institucija BiH” koju je izradila Kancelarija za reviziju institucija BiH.
Institucije su lani za zakup prostorija mjesečno trošile u prosjeku 1,1 milion maraka. “Najizdašnije” po pitanju zakupa prošle godine bilo je Ministarstvo odbrane BiH, koje je za ove namjene potrošilo 9,4 miliona maraka.
Da u ovoj oblasti godinama “nešto ne štima” pokazala je i revizija učinka, koja je utvrdila da zajedničke institucije nemaju sistemski uređen proces zakupljivanja prostora i zgrada za rad i smještaj, te da konstantno povećavaju izdatke za ove namjene i iskazuju dodatne potrebe za kancelarijskim prostorom.
– Ne postoje pravila, niti uputstva za zakupljivanje, a nadležne institucije nemaju jasnu viziju u pogledu rješavanja pitanja njihovog smještaja – navedeno je u izvještaju revizora.
Posebno se naglašava da se zakupljivanje ne obavlja na način kojim bi se omogućile najniže cijene, te da institucije BiH ni ne razmišljaju o mogućnostima smanjenja troškova zakupa.
U Kancelariji za reviziju smatraju da je, uprkos ograničenjima koja se u javljaju prilikom zakupljivanja i potrebama nekih institucija, moguće ostvariti značajne uštede.
– Ako bi svaka od institucija smanjila cijenu zakupa za samo jednu marku po metru kvadratnom, uštede u budžetu bi iznosile oko 200.000 maraka na godišnjem nivou, a ako bi po zaposlenom smanjile zakupljenu površinu za metar kvadratni, uštedjelo bi se oko 160.000 maraka – navedeno je u reviziji.
Institucije na nivou BiH na zakupljivanje različite imovine godišnje troše oko tri odsto budžeta, a troškovi se povećaju iz godine u godinu.
Tako je zakup institucija 2005. godine iz budžeta BiH “isisao” oko 14 miliona maraka, da bi se ovi troškovi, pet godina kasnije udvostručili, pa je lani zakup prostorija koštao više od 28,1 milion maraka.
– Povećanju troškova zakupa, između ostalog, je doprinijelo zapošljavanje novih radnika, te formiranje novih institucija – navedeno je u reviziji učinka, gdje se dodaje da u iznajmljenim prostorijama radi oko 2.700 zaposlenih.
Ova revizija je pokazala i da za izbor lokacije nisu utvrđena nikakva pravila. Iako lokacija u gradu može znatno da smanji troškove zakupa, revizija je pokazala da je većina institucija zakupila prostor u centru grada i na lokacijama koje su blizu samog centra.
Preporuke
Kancelarija za reviziju institucija BiH smatra da institucije treba da preispitaju ugovore o zakupu i razmotre mogućnost smanjenja zakupljene površine, ugovorene cijene i preseljenja iz centralne u druge gradske zone.
– Institucije na nivou BiH treba da sprovode transparentnije procedure pribavljanja zakupa – navedeno je u reviziji učinka i naglašeno da se izmještanje institucija izvan centra grada javlja u poslednje vrijeme kao jedna od veoma prihvatljivih opcija u skladu sa praksom zemalja u regionu i Evropi. Glas Srpske
