BANJALUKA, Procenat nepravilnosti u inspekcijskim kontrolama u Republici Srpskoj trenutno je oko 30 odsto, što pokazuje da nivo primjene propisa raste – ističe vršilac dužnosti direktora Inspektorata Zoran Mikanović.
U oblasti zaštite na radu poslodavci i dalje nedovoljno pažnje posvećuju preventivi. Za devet mjeseci u 1.266 inspekcijskih kontrola nepravilnosti su utvrđene u 45 odsto slučajeva, a poslodavcima je izrečeno 527 upravnih mjera sa ciljem otklanjanja nepravilnosti. Izdat je 121 prekršajni nalog i podneseno 18 zahtjeva za pokretanje prekršajnog postupka.
Mikanović u intervjuu Srni upozorava da inspektorima otežava rad činjenica da pojedine oblasti nisu u potpunosti pokrivene propisima, naročito podzakonskim aktima.
“Najveći dio tehničke regulative je iz SFRJ, podzakonska regulativa više ili manje nedostaje u određenom broju zakonskih projekata, a jedan dio propisa je neusaglašen. Takođe, određene oblasti su manje-više regulisane, ali nisu stvoreni potrebni preduslovi za primjenu donesenih propisa, pa su u praksi u dobroj mjeri neprovodivi”, pojašnjava Mikanović.
On najavljuje izvještaj o radu Inspektorata za prvi kvartal naredne godine, pri čemu će preliminarni izvještaj biti gotov krajem januara, a izvještaj koji će razmatrati Vlada sa analizom po više parametara početkom marta.
Kadrovska popunjenost Republičke uprave za inspekcijske poslove iznosi oko 85 odsto, dok u pojedinim oblastima nadzora uopšte nema inspektora, a u drugima je nedovoljan broj.
Iako je nakon usvajanja Zakona o zaštiti na radu poslodavcima ostavljen prelazni period za donošenje akta o procjeni rizika, malo je urađeno na pripremi i edukaciji kako poslodavaca, tako i ovlaštenih organizacija.
“Ovlaštene organizacije za poslove zaštite na radu sa dosta formalizma pristupaju izradi akta o procjeni rizika. Razloga ima više, ali sigurno je da se ovom pitanju treba posvetiti u narednom periodu nakon što budu izvršene sveobuhvatnije analize stanja i predložene određene promjene”, napominje Mikanović.
On smatra da bi bilo dobro da se inspekcije organizuju samo na jednom nivou, kao u zemljama okruženja, jer bi to donijelo prednosti lakšeg načina upravljanja i praćenja rada, izbjegavanja dupliranja pregleda kod istog poslovnog subjekta, kao i smanjenje broja inspektora.
Kada je riječ o poštivanju Zakona o radu, Mikanović ističe da je od 1. januara do 30. septembra ove godine Republička inspekcija rada izvršila više od 4.500 inspekcijskih pregleda, od kojih nešto više od 3.200 iz oblasti radnih odnosa i zapošljavanja.
U 29 odsto slučajeva utvrđene su nepravilnosti, zbog kojih su inspektori donijeli 281 rješenje kojim se nalaže njihovo otklanjanje,a izdato je 49 prekršajnih naloga i podneseno osam zahtjeva za pokretanje prekršajnog postupka.
Inspektorat nije mogao da koristi Inspekcijski informacioni sistem u punoj mjeri zato što nisu uspjeli da obezbijede razmjene podataka sa drugim subjektima, čime bi bio olakšan rad inspektorima.
“Nije bilo ažurne baze poslodavaca koji su počeli ili prestali sa obavljanjem djelatnosti, niti smo uspjeli nadograditi naš sistem da bismo određene podatke mogli preuzeti ili razmijeniti, prije svega zato što za ove svrhe nismo imali neophodnih finansijskih sredstava”, zaključuje Mikanović.
Inspektorat će u budućnosti težiti ka elektronskom povezivanju i međusobnoj razmjeni podataka sa drugim institucijama. Počeli su sa aktivnostima elektronskog povezivanja sa Ministarstvom unutrašnjih poslova, Ministarstvom saobraćaja i veza, Ministarstvo zdravlja i socijalne zaštite, Poreskom upravom i Zavodom za statistiku.
“Takođe, u sklopu povezivanja odjeljenja za inspekcijske poslove u gradovima i opštinama sa Inspektoratom Republike Srpske, radi upotrebe jedinstvenog Inspekcijskog informacionog sistema i Registra novčanih kazni i prekršajne evidencije, do sada je obavljeno elektronsko povezivanje oko 40 gradskih i opštinskih odjeljenje za inspekcijske poslove“, navodi Mikanović.
On kaže da je u pogledu provođenja projekta “Unapređenje investicionog okruženja i institucionalno jačanje“ Inspektorat formirao Jedinicu za implementaciju, koja će za potrebe svih učesnika iz Republike Srpske obavljati poslove nabavki i finansijskog upravljanja, prema pravilima Svjetske banke i koja je uspješno završila sve do sada predviđene procedure.
Kao jedan od ključnih problema u suzbijanju rada na crno, Mikanović navodi ostavljenu zakonsku mogućnost da poslodavci nakon pet dana od dana zaključenja ugovora o radu, odnosno dana zaposlenja, prijave radnika na nadležne fondove osiguranja, što u praksi dovodi do zloupotreba.
On navodi da je Republička tržišna inspekcija u ovoj godini izvršila više od 1.950 provjera prodaje i poklanjanja alkohola i alkoholnih pića maloljetnicima, u okviru kontrole poštivanja Uredbe o zabrani prodaje, upotrebe i usluživanja alkoholnih pića licima mlađim od 18 godina. Srna