BANJALUKA, Zbog milionskih šteta, koje im svake godine budu nanesene krađama imovine, menadžmenti javnih preduzeća “Željeznice RS” (ŽRS) i “Elektroprivreda RS” (ERS) smatraju da je neophodno uvesti rigoroznije kazne za ova krivična djela.
Iz ŽRS kažu da su već pokrenuli inicijativu za izmjene Zakona o krivičnom postupku RS i predložili pooštravanje kazni.
Sličnu inicijativu zbog istog problema nedavno su pokrenule “Elektromreža Srbije” (EMS) i “Elektroprivreda Srbije” (EPS).
Ove javne kompanije podnijele su prijedloge za izmjenu Krivičnog zakona, tako da se ovakva djela tretiraju kaznama većim od onih predviđenih za slučajeve teških krađa.
Iz ŽRS su kao podršku svojoj inicijativi istakli da je njihova imovina veoma često na meti kriminalaca, te da im je samo u prvom polugodištu ove godine pričinjena direktna šteta od 225.108,29 KM, dok su indirektne štete, prema procjenama, desetine puta veće.
U prijedlogu zakonskih izmjena ŽRS navodi se da je neophodno pooštriti kazne i propisati novi oblik krivičnog djela, koji se odnosi na otuđivanje i nezakonito raspolaganje imovinom željeznice, ali i na kažnjavanje onih koji se bave nedozvoljenim prometom ukradene željezničke imovine.
Naime, Zakonom o krivičnom postupku RS definisano je da najveći iznos kazne za krivično djelo teške krađe može iznositi maksimalnih 15 godina, i to u slučajevima kada ukradena vrijednost prelazi iznos od 50.000 KM. Ipak, praksa je pokazala da počinioci ovih djela u najekstremnijim i rijetkim slučajevima bivaju kažnjeni zatvorskom kaznom od pet godina zatvora.
Iz ŽRS ističu da dosadašnji odnos sudova prema krađi njihove imovine nije bio odgovarajući, jer je bio zasnovan samo na vrijednosti otuđene imovine, bez obzira na to šta je otuđeno i koje su posljedice.
Na primjer, krađa 20 metara bakarnog provodnika ne predstavlja veliku vrijednost, ali prekid veze zbog njegove krađe dovodi u pitanje bezbjednost odvijanja željezničkog saobraćaja, ugrožava živote ljudi i imovine veće vrijednosti, dovodi do zastoja saobraćaja čime se prouzrokuje šteta preduzeću, a što se u sudskom postupku najčešće ne uzima u obzir, kažu u ovom preduzeću.
ŽRS su inicijativu izmjene Zakona o krivičnom postupku RS proslijedile Ministarstvu pravde RS, koje je ovlašteno da je sagleda i dalje proslijedi Narodnoj skupštini RS.
Oni navode da su dosad imali veliki problem s izvršenjem presuda i prinudne naplate kod krađe njihove opreme, jer su osuđena lica najčešće bez imovine i primanja koja bi bila predmet izvršenja.
ŽRS, pored fizičkog obezbjeđenja, koje već funkcioniše, planiraju postavljanje i video-nadzora u cilju sprečavanja krađa.
Sa sličnim problemom suočavaju se elektrodistributivna preduzeća “Elektroprivrede RS”.
Iz ovog preduzeća ističu da podržavaju inicijativu za propisivanje i izricanje strožih sankcija za krađe na javnim postrojenjima i uređajima, koje za posljedicu mogu imati i značajne probleme u redovnom snabdijevanju potrošača električnom energijom.
U ERS kažu da su na meti kradljivaca najčešće njihove trafo-stanice, bakarni provodnici, trafo-ulje, pocinčani profili na dalekovodnim stubovima.
“Ove krađe za posljedicu mogu imati prekide u snabdijevanju električnom energijom većih lokacija, tipa ulica, naselja pa i manjih gradova”, kažu u ERS.
Krađa struje odnosi milione
Iz “Elektroprivrede RS” tvrde da im veći problem od krađe pogona i materijala predstavljaju svakodnevne krađe struje.
Zbog činjenice da se ne mogu odvojiti tehnički od netehničkih gubitaka, iznos štete se ne može eksplicitno utvrditi, ali svakako je riječ o višemilionskim iznosima koji idu na teret distributivnih gubitaka preduzeća i značajno opterećuju njihovo poslovanje.
Cilj ERS je da u 2013. godini ostvarenje distributivnih gubitaka bude ispod 14 odsto, što bi predstavljalo nastavak višegodišnjeg trenda njihovog smanjenja i značajno smanjenje u odnosu na prethodnu godinu, kada su zabilježeni gubici iznosili 15,37 odsto. Nezavisne novine
