BERLIN, Osnažena solidnim finansijama, dobrim izvozom i niskom stopom nezaposlenosti, Njemačka sve više sebe vidi kao jedinu “odraslu” zemlju u Evropi, odgovornu za “vaspitavanje i dovođenje u red” svojeglave djece, koja nisu oduševljena takvim namjerama Berlina.
Neke zemlje, kao što su Grčka i Kipar, ali i Italija i Španija, otvoreno pokazuju ozlojeđenost prema “muti” /majci/, kako privatno zovu kancelarku Angelu Merkel u Berlinu.
Neke druge nacije, poput Francuske, se “dure”.
Preovlađujuće raspoloženje među njemačkim političarima i zvaničnicima jeste – ekonomsko samozadovoljstvo, povezano sa “roditeljskom” dužnošću da obezbjede potrebnu podršku evrozoni, čak i ako ih to čini nepopularnim u Evropi, navodi se u analizi agencije Rojters.
“Njemački zakonodavci kao da uživaju u svom novom statusu. Oni rutinski govore drugim zemljama evrozone kako da upravljaju svojom privredom, navodeći Njemačku kao uzor za evrozonu”, kaže Simon Tilford, glavni ekonomista u istraživačkom Centru za evropsku reformu.
U Berlinu smatraju da Njemačka ima odgovornost za opstanak evrozone kao njena najveća i najdinamičnija ekonomija.
Suština je da Nijemci, kao glavni donator za finansijsku pomoć, i kao oni koji mogu najviše da izgube u slučaju raspada monetarne unije, moraju da osiguraju da njihovi partneri smanje deficite, primjene reforme i izbjegnu greške koje bi mogle da unište evro.
Njemačka vjera u sposobnost Evropske komisije i Evropske centralne banke da će da zadrže čvrst stav bez podlijeganja političkom pritisku – ima svoje granice.
Upravo zbog toga, Berlin insistira da MMF bude umiješan u sva finansijska spašavanja, kao i da sam da bude “loš policajac”, čak i po cijenu da demonstranti pale lutku sa likom Angele Merkel ili je oblače u nacističku uniformu.
Neki evropski partneri i mnogi ekonomisti slažu se da njen recept sinhronizovanog fiskalnog djelovanja širom Evrope produbljuje recesiju i povećava stopu nezaposlenosti, što bi moglo preokrenuti dužničku krizu u socijalni i politički cunami.
“Produžavanje mjera štednje ne dovodi do smanjenja deficita već te vlade postaju toliko nepopularne da će ih populisti, kada za to dođe vrijeme, progutati“, upozorio je prošle sedmice francuski predsjednik Fransoa Oland.
On “savršeno razumije” da evropske zemlje moraju da budu stroge, pogotovo Francuska, “ali ne u smislu mjera štednje, koje će Evropu osuditi ne samo na recesiju, već će doći do eksplozije”.
Za to vrijeme, u Njemačkoj smatraju da Francuzi nisu dovoljno učinili za rješavanje krize u Evropi, kao ni u svojoj zemlji.
Njemački političari podsjećaju da je Njemačka prije deset godina na naslovnoj stranici lista “Ekonomist” bila prikazana uz natpis – “Bolesnik Evrope”, zbog rigoroznog tržišta rada, neefikasne birokratije i niske konkurentnosti.
“Mi smo danas primjer uspjeha“, kaže jedan viši političar koji je bio u opoziciji 2003. godine kada je tadašnji kancelar Gerhard Šreder “progurao” teške zakone o radu i smanjio beneficije za nezaposlene.
Prema mišljenju Merkelove, problemi u makroekonomiji pokazali su da se produbio jaz između zemalja evrozone, od kojih neke imaju viška na računu, dok su druge u deficitu.
Postoje tri rizika u vezi sa strategijom njemačke kancelarke – da ekonomska politika koja je bila djelotvorna za štedljivu Njemačku neće biti efikasna za Evropu, da zemlja koja ne može da se nosi sa dugom i krizom može da bankrotira, i, na kraju, da bi zemlje južne Evrope mogle da se pobune protiv vlasti i glasaju protiv mjera štednje.
Uprkos izvjesnom napretku u izvozu Španije i Grčke, ekonomski izgledi za južnu Evropu još uvijek nisu dobri, a stopa nezaposlenosti i dalje raste.