BEOGRAD, Prošlo je pola vijeka od kako su otvorene granice bivše Jugoslavije i omogućeno armiji nezaposlenih iz države da u inostranstvu nađu sebi – sreću, pišu Novosti.
U nekim krajevima Srbije, poput Resave, Braničeva i istočne Srbije, odakle je u zapadnu Evropu otišao veliki broj ljudi, brzo je bio vidljiv napredak: nicali su nove kuće i ekonomski objekti, obnovljena poljoprivredna mehanizacija, na štednim knjižicama gastarbajtera rasla je ušteđevina…
Poslije pedeset godina lakše je uočiti šta su velike (e)migracije prema Zapadu Resavcima, i ne samo njima, donijele, a šta su im “odnijele”.
Rastanci sa roditeljima i djecom i “razbijanje” porodica u početku, a kasnije i odlazak sa djecom u tuđu zemlju bio je veliki teret na plećima prve generacije Resavaca koji su krenuli na Zapad.
“Sa roditeljima je iz naše opštine otišlo oko trista mališana koji sada ne pohađaju osnovnu školu, a veliki broj djece u razvoju ostavljen je u zavičaju da se o njima brinu stare i iznemogle osobe”, saopštavali su iz Centra za socijalni rad u Despotovcu početkom 1988. godine.
“Resavci su imali povjerenje u naše banke. Koferima su donosili devize i povjeravali nam ih na čuvanje. Resavska naselja postala su velika gradilišta. Nicalo je na desetine kuća, kupovani novi automobili i traktori”, kaže Novostima direktor bivše Investbanke, i dodaje:
“Naši ljudi na radu u inostranstvu bili su apsolutni rekorderi po visini upisanog zajma za preporod Srbije. Pojedinci su uplaćivali i po 400.000 francuskih franaka, oktobra 1989. godine naša banka imala je devizni priliv od 500 milijardi dinara. Zarobljavanje deviza i isplata nižih kamata od dogovorenih, a potom i kasnija isplata potpuno obezvrijeđenih dospjelih obveznica zajma, bila je velika državna prevara gastarbajtera.” Kako je vrijeme odmicalo, naši u dijaspori su gubili povjerenje u matičnu državu. “Presušile” su devize u našim bankama:
Čitava armija Resavaca na radu u inostranstvu više ne donosi ušteđevinu u svoju zemlju, a oni koji imaju devizne račune u banci kada dođu u zemlju danima su na “listi čekanja” kako bi došli do svojih para. Vrate se nazad i ne dobiju ni ratu koja im pripada.
Danas je polovina kuća i brojnih palata u resavskim naseljima tokom cijele godine pod ključem, objekti planirani za mini-farme nikada nisu posve završeni.
Resavci u dijaspori više ne zidaju kuće i ne kupuju stanove i lokale u Srbiji. A samo u centru Svilajnca 250 njihovih lokala danas zvrji prazno. Pare ulažu u nekretnine u zemlji gdje su rođeni i gdje žive njihovi potomci, a ovi više ne haju za “državu pradjedova”:
“Moji sinovi i unuci kupili su kuću na Azurnoj obali, tamo provode vikende i godišnji odmor”, kaže Pera Jovanović, biznismen u Parizu.
“Matična država više i ne računa na Srbe u dijaspori, za koje opštinama Svilajnac, pa i Despotovac, Petrovac i drugima, ne daju pare iz republičkog budžeta, u vidu transfernih sredstava.”
Skoro polovina kuća u resavskim naseljima danas stoji prazna, broj đaka u školama je desetkovan, mladih ljudi sve je manje.
“Resavski potomci nose čudna imena, snahe i zetovi “stižu” iz Francuske, Njemačke, Austrije… ali i iz Kameruna, Maroka, Sudana, Turske i drugih dijelova svijeta.” Novosti
