ZAGREB – Prema Big Mac indeksu, pokazatelju kojim britanski sedmičnik “The Economist” mjeri snagu pojedinih valuta u odnosu na dolar, evro je u januaru bio slabiji za 8,4 odsto, a po istom kriteriju kuna je potcijenjena prema američkoj valuti za 30,3 odsto.
Od 1986. godine The Economistov Big Mac indeks najjednostavnije je mjerilo potcijenjenosti ili precijenjenosti nacionalnih valuta u odnosu na dolar kao vodeću svjetsku valutu. “The Economist” polazi od pretpostavke da bi Big Mac, kao standardizovani proizvod koji se prodaje u više od 100 zemalja, trebao u svim zemljama koštati jednako u dolarskoj protivvrijednosti.
Ova se hipoteza temelji na teoriji pariteta kupovne moći (JPP), prema kojoj valuti bi se kursevi dugoročno trebali kretati prema stopi koja bi izjednačila cijene identičnog proizvoda, u ovom slučaju hamburgera, u bilo koje dvije zemlje. Ako je Big Mac u nekoj zemlji skuplji nego u SAD-u, znači da je valuta te zemlje precijenjena u odnosu na dolar i obrnuto.
Primjera radi, prosječna cijena Big Maca u Americi na početku 2018. iznosila je 5,28 dolara, a u Kini je iznosila samo 3,17 dolara po tržišnim kursevima. Prema tome, standardni Big Mac indeks pokazuje da je juan potcijenjen za 40 posto u odnosu na dolar.
Naravno, navedenu pretpostavku treba uzeti s rezervom jer se jedinični troškovi rada, cijene ulaznih proizvoda i porezi razlikuju od zemlje do zemlje. Zato od 2012. godine, uz jednostavni indeks, “The Economist” izračunava prilagođeni indeks u kojem se pariteti kupovne moći koriguju bruto društvenim proizvodom po glavi stanovnika. Prema tako prilagođenom indeksu, kineski juan nije potcijenjen, nego je čak blago (0,7 odsto) precijenjen prema dolaru. Drugim riječima, Kinezi za Big Mac izdvajaju malo više nego Amerikanci, uzimajući u obzir njihovu kupovnu moć.
SEEbiz
